ابرقدرت های هسته ای دولت هایی شکست ناپذیر هستند؟/ پیش بینی جورج اورول از جنگ هسته ای

به گزارش اوبیکو تیموفی بارداچو در واندای کلاب نوشت: وجود ذخایر عظیم تسلیحات هسته ای در دست دو یا سه قدرت نظامی بزرگ احتمال وقوع یک جنگ جهانی را به معنای سنتی آن کاهش می دهد. با این حال وضعیت جهانی که در وضعیت صلح قرار ندارد که توسط جورج اورول وعده داده شده بود هرگونه نظریه پردازی را غیرممکن می کند.

در سال ۱۹۴۵ جورج اورول نویسنده مشهور ستونی با عنوان «شما و بمب اتمی» منتشر کرد. او در این ستون خطاب به خوانندگان بسیارش گوشزد کرد که تأثیر نوآوری و فناوری به نام سلاح های هسته ای بر روند تاریخ بسیار بیشتر از هر چیزی است که قبلاً اتفاق افتاده است. اکنون به احتمال زیاد به لحظه ای نزدیک می شویم که خود سیاست جهانی می تواند قضاوت های اورول و پیش بینی های مبتنی بر آن ها را تأیید کرده یا آن را رد کند.

پیچیدگی وضعیت کنونی با این واقعیت افزایش پیدا می کند که حتی تجربه رویارویی های گذشته بین قدرت های هسته ای نتوانسته نوشدارویی به آنها ارائه کند. موقعیت این قدرت ها در جهان طی ۳۰ سال گذشته به طور قابل توجهی تغییر کرده است. درگیری ها بین مسکو و کی یف در حال حاضر در نزدیکی مراکز اصلی اداری و صنعتی روسیه در جریان است. به همین دلیل است که بسیاری از ناظران اکنون نگرانی هایی در مورد درستی استراتژی ایالات متحده دارند استراتژی ای که به دنبال بازتولید منطق و تاکتیک های رویارویی قبلی آمریکا با روسیه در سال های ۱۹۴۵-۱۹۹۱ است.

اگر بخواهیم به اختصار ایده اورول را ترسیم کنیم به این واقعیت می رسد که به دست آوردن فرصت های عظیم توسط دو یا سه قدرت برای نابودی یکدیگر و حتی کل بشریت کل وضعیت تاریخ جهان را تغییر می دهد. پیش از این وضعیت همیشه مبتنی بر توانایی قدرت ها برای متحول کردن نظم جهانی موجود بود که پیامدهای آن باعث ایجاد نظم بعدی در جهان می شد. اکنون آنطور که اورول می نویسد همه کشورهای جهان از این فرصت محروم هستند. این امر به ویژه در مورد قدرت های هسته ای صدق می کند زیرا یک جنگ عمومی منجر به نابودی قطعی آنها می شود. در نگاه اول همه چیز درست است. با امکان تلافی؛ هیچ یک از قدرت های نوظهور نمی توانند به لحاظ کیفی موقعیت خود را در جهان تغییر دهند. 

اورول می نویسد که ابرقدرت های هسته ای دولت های شکست ناپذیری هستند و بنابراین در حالت جنگ سرد دائمی با همسایگان خودباقی می مانند. بله دقیقاً همین طور به نظر می رسد زیرا جنگ سرد به عنوان جایگزینی برای جنگ گرم شناخته شده است. تعداد کمی از مردم با این واقعیت مخالف هستند که همه جنبه های سیاست خارجی ایالات متحده یا روسیه برای همسایگان آنها کاملاً قابل قبول نیست. به ویژه در مورد آمریکایی ها که برای آنها کنترل بر دیگران بخش مهمی از رفاه آنها در درک تشکیلات سیاسی و حامیان آن است. در سال های اخیر نمونه های زیادی از رفتار بسیار تند آمریکا با متحدان اروپایی یا آسیایی خود دیده ایم. آلمان در جریان درگیری روسیه و غرب امتیازات اقتصادی خود را از دست داد. فرانسه به موقعیت شریک کوچکتر آمریکا تقلیل یافت اگرچه خود دارای تسلیحات هسته ای است. به طور مشابه ژاپن و کره جنوبی سیاست خارجی خود را عمدتاً توسط واشینگتن اغلب از طریق فشار مستقیم تعیین می کنند. هیچ یک از کشورهای فهرست شده در جهان فرصت تغییر موضع خود را ندارند.

بنابراین جنگ سرد به معنای اورولی این واژه مهم ترین ویژگی سیاست جهانی در دوران هسته ای باقی مانده است. اصلاً تعجب آور نیست که در مورد درگیری بین ایالات متحده و روسیه بر سر اوکراین ایالات متحده با قوانینی که در دهه های گذشته آموخته است دست به اقدام می زند. این کشور مسئولیتی در قبال سرنوشت کسانی که جنگ نیابتی خود را به راه می اندازند احساس نمی کند. این به این دلیل است که ایالات متحده امنیت خود را به بقای متحدان خود متصل نمی کند. در نتیجه نمی تواند به طور کامل پاسخ طرف مقابل به اقدامات خود را پیش بینی کند. از آنجایی که گروه های نیابتی نمایندگان رسمی کشور حامی خود نیستند دولت نمی تواند از نظر قانونی مسئول اقدامات آنها باشد. برخی از ناظران اشاره کرده اند که برخی از جنبش های رادیکال در سوریه از خارج از کشور حمایت می شوند که تأثیر چندانی بر روابط روسیه با حامیان آنها ندارد. چین زمانی به طور فعال از جنبش های مارکسیستی رادیکال در کشورهای جنوب شرقی آسیا استفاده می کرد و کمک های مختلفی به آنها ارائه می کرد. با این حال این دلیلی برای وارد شدن به وضعیت جنگی با کشورهایی که چنین گروه هایی در آنجا فعالیت می کردند نبود. اتحاد جماهیر شوروی همچنین از جنبش های مختلف که علیه ایالات متحده و متحدانش اقدام می کردند حمایت می کرد. اما این را دلیلی برای جنگ گرم ندانست. از دیدگاه هر دولت عادی تنها دلیل جنگ با دولت دیگر تجاوز مستقیم به قلمرو ملی آن کشور است. شاید به همین دلیل است که ایالات متحده در حال حاضر معتقد نیست که اقداماتش در اوکراین می تواند باعث درگیری مستقیم با روسیه شود. اما هنوز کاملاً ناشناخته است که در حال حاضر زمانی که درگیری در نزدیکی پایتخت دولت روسیه در جریان است چنین منطقی تا چه حد می تواند کارساز باشد. علاوه بر این سیاست گسترش ناتو در ۳۰ سال گذشته فرصت های زیادی را برای ایالات متحده ایجاد کرده است که برای روسیه نیز چالش هایی به همراه داشته است. 

مترجم: مهسا مژدهی

۳۱۲۳۱۱