باید ها و نباید ها درباره حجامت
آفتاب نیوز :
توصیه ای که نه تنها متخصصان طب نوین که متخصصان طب ایرانی هم آن را تایید نمی کنند و می گویند: «اینکه حجامت برای هر نوع بیماری تجویز شود، با واقعیت علمی انطباق ندارد.» اما گزارش های رسمی حاکی از افزایش انجام حجامت به دلیل تبلیغات گسترده به ویژه در فضای مجازی است. مشکل اصلی اینجاست که ورود افراد غیرمتخصص به این حوزه صدمات جبران ناپذیری را برای حجامت کنندگان به وجود آورده است.
حجامت غیراصولی و بدون توصیه پزشکان می تواند عوارض کوتاه و طولانی مدت در افراد ایجاد و حتی ساختار کلی بدن را مختل کند. این در حالی است که حتی برخی افراد فاقد تخصص و صلاحیت در منازل و زیرزمین ها برای بیماران حجامت انجام می دهند که به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی و ضوابط حجامت براساس شرایط فردی، صدمات جبران ناپذیری به مراجعه کنندگانشان می زنند.
متولیان نظام سلامت هم می گویند این حجم از افزایش حجامت برای همه افراد جامعه منطبق بر واقعیت علمی نیست چون در حجامت نوعی خون گیری وجود دارد که بر مبنای علمی قطعا آسیب هایی را به همراه خواهد داشت. نکته ای که کیانوش جهانپورپزشک و سخنگوی اسبق وزارت بهداشت هم آن را تایید می کند و می گوید: «رعایت نشدن الزامات بهداشتی در حجامت، می تواند منجر به بروز عفونت موضعی یا انتقال برخی بیماری های واگیردار شود.» او در این باره به چند نکته مهم اشاره کرده که در ادامه می خوانید.
حجامت را جایگزین درمان نکنید
تا به امروز هیچ شواهد علمی از اثربخشی قطعی و کامل حجامت در هیچ بیماری مشخصی به اثبات نرسیده و اگر در این باره به نظر خبرگان و مراجع طب سنتی اکتفا کنیم با رعایت برخی شروط، در برخی افراد و بیماری ها، حجامت ممکن است مفید به فایده باشد. البته نکته مهم این است که به طور کلی طب سنتی، اعم از داروهای سنتی و اعمال یداوی مربوط به آن، طب مکمل هستند نه طب جایگزین. به همین دلیل توقف درمان های رایج، توقف دارو و کنار گذاشتن درمان های تاییدشده طب مدرن به بهانه حجامت توصیه نمی شود.
مهم ترین اصل تجویز حجامت
نکته مهم این است که اگر قرار بر حجامت، طبق تجویز طب سنتی باشد، این امر باید از سوی فردی تجویز شود که حداقل مبانی آن را بشناسد. امروز جز پزشکان دانش آموخته طب ایرانی و انگشت شمار افرادی که خبره این حوزه هستند، سایر مدعیان، فاقد اطلاعات حتی اطلاعات اولیه درباره طب سنتی و بهداشتی هستند. بدون تعارف همین حوزه هم به کسب وکاری مبدل شده و چه بسا که درآمد بهتری نسبت به روش های درآمدزایی اصولی و با قاعده هم داشته باشد.
حجامت همگانی توصیه نمی شود
در طب سنتی ایرانی توصیه به حجامت برای همه افراد وجود ندارد. ادعاهایی که به نوعی بر حجامت همگانی توصیه می کنند هم مستند به هیچ یافته یا گزارشی چه در قدیم چه جدید نیست و صرفا یک ادعاست. برای این ادعا هم هیچ علت، دلیل، مطالعه و تحقیق محکم و استواری وجود ندارد و قابل اعتنا هم نیست.
عوارض محیط غیربهداشتی حجامت
قاعدتا حجامت به ویژه حجامت تر که با تیغ زدن و خون گیری همراه است، نیازمند ابزار بهداشتی، محیط بهداشتی، تیغ، دستکش، لیوان استریل و یک بار مصرف و رعایت شرایط بهداشتی است؛چون در غیر این صورت به دلیل عدم رعایت الزامات بهداشتی عوارضی ازجمله عفونت موضعی تا ابتلا به برخی بیماری های واگیردار می تواند بروز کند.
سهم حجامت در ارکان درمان
برخی مدعیان، حجامت را دوای همه دردها می دانند، چنین تعبیری احتمالا هیچ مبنای علمی و ریشه ای در واقعیت ندارد و هیچ روش درمانی ای نمی تواند دوای همه دردها باشد. در مراجع طب سنتی ایرانی هم عنوان نشده که حجامت دوای همه دردهاست. آنها بسته به شرایط تجویز حجامت می کنند و انجام آن برای سنین زیر 2 سال و بعد از 60 سالگی هم اغلب ممنوع تلقی می شود. ولی به هر حال حکمای طب سنتی از رازی تا ابن سینا و جرجانی حجامت را از ارکان درمان دانسته و تقریبا در همه کتاب های طب سنتی، حداقل فصلی مربوط به حجامت اعم از خشک و تر، همچنین سایر روش های خون گیری وجود دارد و تقریبا استثنایی ندارد.
آسیب حجامت کنندگان غیرتخصصی
با توجه به روند رو به رشد احیای طب های سنتی در دنیا، حجامت هم در کشورهای مختلف ازجمله ایران علاقه مندان زیادی پیدا کرده است. فارغ از نزاع طب سنتی و مدرن، نمی توان کتمان کرد که امروز تنها معدودی فعالان طب سنتی یا پزشکان متخصص طب ایرانی در کشور وجود دارند و سایر افرادی که مبادرت به حجامت و تجویز آن می کنند در حد یک صفحه اطلاعات از حجامت و شرایط آن حتی از همان مراجع و کتب طب سنتی هم ندارند. آنها تنها تیغ، نیشتر و لیوانی را دیده و می شناسند و در مواجهه با مشکلاتی که ناشی از فعالیت شان برای حجامت کنندگان رخ می دهد، هزاران توجیه برای فرار مطرح می کنند.
مکمل درمان های بالینی
طب سنتی، داروی سنتی و حتی حجامت و سایر موارد مربوط به این حوزه می توانند در کنار درمان های طب نوین به بهبود کیفیت زندگی بیمار منجر شوند. به همین دلیل نباید آنها را به عنوان جایگزین درمان های بالینی و توصیه های پزشکان متخصص درنظر گرفت چون در این صورت عوارض آن از محاسنش قطعا بیشتر خواهد بود، هم برای سلامت فرد و هم جامعه.
بایدها و نباید های قبل از حجامت
پیش از آنکه حجامت صورت بگیرد، آگاهی از اصول مراقبتی آن ضرورت دارد. به این نکات هم باید توجه شود.
1 پزشک حجامت در چه حد در این زمینه تخصص و آشنایی دارد؟
2 محیط و ابزار انجام حجامت استانداردهای بهداشتی را دارند یا پزشک معیارهای ایمنی و مراقبت بهداشتی را انجام می دهد؟
3 از همه مهم تر اینکه اساسا انجام دهنده حجامت دارای پروانه پزشکی هست؟
4روش خارج کردن خون از بدن
در منابع طب سنتی ایرانی 4روش برای خارج کردن خون از بدن فرد ذکر شده ؛ حجامت، فصد، زالودرمانی و جاری کردن خون از بینی که از این میان حجامت بیش از روش های دیگر استفاده می شود و شناخته شده تر هم هست. در یک قرن اخیر هم موافقت و مخالفت هایی با حجامت مطرح بوده است. هر حوزه طبی هم از منظر خود به موضوع نگاه می کند، اما تقریبا حجامت، به ویژه بادکش درمانی در همه مکاتب طب سنتی به استناد منابع، کتب و گزارش های قدیمی وجود دارد و خبرگان این مکاتب از آن برای درمان و حتی پیشگیری استفاده می کنند.
قدمت حجامت
حجامت یا کاپینگ، بادکش درمانی و کوزه درمانی در طب شرقی به ویژه ایران و چین، تاریخی فراتر از هزاره ها دارد. گزارش های بادکش درمانی به قرون بعد از اسلام و جوامع اسلامی محدود نمی شود و نخستین گزارش های استفاده از آن در مصر باستان به 15قرن قبل از میلاد برمی گردد. در امپراتوری آشور هم به 7قرن پیش از میلاد و در یونان باستان به بقراط و 5 قرن قبل از میلاد و در چین باستان به دوران جی هونگ یعنی حداقل 4قرن قبل از میلاد مسیح بازمی گردد.
مطالعات اثربخشی هنوز تکمیل نشده
بدون تعارف باید گفت که در طب مدرن هنوز هیچ تحقیق جامع، دقیق و قابل استنادی، حجامت را به عنوان یک روش پیشگیری یا درمانی تایید نکرده و این تنها یکی از محل های نزاع میان پارادایم طب های سنتی با طب مدرن است. می توان گفت با روش های تحقیق رایج، موثر بودن حجامت در اغلب موارد مستند و مبتنی بر شواهد کافی نیست اما به معنای آن نیست که هیچ گزارشی از فواید احتمالی حجامت نداشته باشیم، بلکه به این معناست که مطالعات موجود کیفیت قابل قبولی از نظر پزشکی مبتنی بر شواهد ندارند. البته در این باره مطالعات پراکنده بعضا برخی فواید و کاربردهای آن را گزارش کرده اند.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "باید ها و نباید ها درباره حجامت" هستید؟ با کلیک بر روی پزشکی، آیا به دنبال موضوعات مشابهی هستید؟ برای کشف محتواهای بیشتر، از منوی جستجو استفاده کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "باید ها و نباید ها درباره حجامت"، کلیک کنید.