آیا سهم الارث پسر و دختر مساوی شده است؟

نه، در حال حاضر طبق قوانین موجود در ایران، سهم الارث پسر و دختر مساوی نشده است. بر اساس قانون مدنی و فقه اسلامی، سهم پسر دو برابر سهم دختر است. این قانون در تقسیم اموال متوفی همچنان اجرا می شود و شایعاتی که درباره تغییر این قانون به گوش می رسد، پایه و اساس قانونی ندارند.

بحث تقسیم ارث همیشه یکی از اون موضوعات حساس و پر چالش بوده، مخصوصاً وقتی پای سهم دختر و پسر وسط میاد. خیلی ها توی جامعه این سوال رو دارن که آیا بالاخره قانون عوض شده و سهم ارث دختر و پسر مساوی شده یا نه؟ این ابهام ها گاهی اوقات از شنیده ها و شایعات توی فضای مجازی یا جمع های خانوادگی نشأت می گیره. تو این مقاله قراره شفاف و روشن به همه این سوالات جواب بدیم، بریم سراغ قانون مدنی و فقه اسلامی که مبنای قوانین ارث ما هستن، ببینیم داستان از چه قراره و اگه کسی دوست داره سهم الارث فرزندانش رو برابر کنه، چه راه های قانونی پیش روشه. با ما همراه باشید تا از سیر تا پیاز این موضوع رو با هم بررسی کنیم.

وضعیت قانونی سهم الارث پسر و دختر در ایران: شفاف سازی یک باور غلط!

شاید باور عمومی این باشه که قوانین ارث پیچیده و سردرگم کننده اند، ولی راستش را بخواهید، وقتی اصل ماجرا رو بفهمیم، همه چیز روشن می شه. مهم ترین نکته اینه که بدونیم مبنای قانونی تقسیم ارث تو کشور ما چیه و آیا واقعاً تغییری توش ایجاد شده یا نه.

ماده 907 قانون مدنی: سنگ بنای تقسیم ارث

همه چیز از همین یک ماده شروع می شه. ماده 907 قانون مدنی خیلی صریح تکلیف رو روشن کرده:

«اگر میت اولاد داشته باشد و همه اولادش ذکور یا اناث باشند، مال بین آنان به تساوی تقسیم می شود. اگر اولاد مختلف باشند، یعنی پسر و دختر، سهم پسر دو برابر سهم دختر است.»

این یعنی چی؟ یعنی اگه متوفی فقط پسر داشته باشه، مثلاً سه تا پسر، ارث به طور مساوی بینشون تقسیم می شه. اگه فقط دختر داشته باشه، مثلاً سه تا دختر، باز هم ارث به طور مساوی بینشون تقسیم می شه. اما اگه هم پسر داشته باشه و هم دختر، اینجا دیگه سهم پسر دو برابر سهم دختره. این قانون ریشه تو احکام فقهی اسلام داره که تو کشور ما هم لازم الاجراست. پس به زبون ساده، تقسیم ارث بین فرزندان، مستقیماً به جنسیتشون بستگی داره.

شایعات و واقعیت ها: آیا واقعاً قانون جدیدی تصویب شده؟

خب، رسیدیم به بخش جذاب ماجرا؛ شایعات! تو سال های اخیر خیلی شنیدیم که قانون جدید ارث 1404 یا قانون برابری ارث دختر و پسر تصویب شده. اما واقعیت چیه؟ واقعیت اینه که تا به امروز، هیچ قانون جدیدی به تصویب نهایی نرسیده که سهم الارث دختر و پسر رو برابر کنه و اجرایی بشه.

درسته که ممکنه طرح هایی تو مجلس مطرح شده باشه، مثلاً طرح اصلاح ماده 907 قانون مدنی که تو سال 1401 هم زمزمه هایی درباره اش بود. اما تا زمانی که این طرح ها مراحل قانونی رو طی نکرده و به تأیید شورای نگهبان نرسن و بعدش ابلاغ نشن، جنبه قانونی ندارن و نمی شه بهشون عمل کرد. پس، هر وقت شنیدید قانون جدید اومده، حتماً از یه منبع معتبر حقوقی پیگیری کنید و به شایعات توجه نکنید. قانون فعلی همون ماده 907 قانون مدنیه که گفتیم.

چرا این تفاوت وجود دارد؟ نگاهی به فلسفه شرعی و حقوقی

حالا ممکنه این سوال براتون پیش بیاد که چرا اصلاً این تفاوت سهم الارث بین پسر و دختر وجود داره؟ این یک بحث عمیق فقهی و حقوقیه که دلایل خاص خودش رو داره. از دیدگاه فقه اسلامی و به تبع اون قانون مدنی ایران، این تفاوت در سهم الارث با توجه به مسئولیت های مالی و اجتماعی که به مردان واگذار شده، توجیه می شه.

• مسئولیت های مالی مرد: در خانواده ایرانی، مرد مسئول پرداخت مهریه به همسرش، تأمین نفقه همسر و فرزندان، و همچنین انفاق به خانواده (یعنی تأمین معاش) هست. این مسئولیت های مالی سنگین، از منظر فقهی، باعث شده تا سهم بیشتری از ارث به او تعلق بگیره تا بتونه از پس این وظایف بربیاد.
• جبران از دیدگاه حقوقی و اقتصادی: با اینکه سهم ارث دختر کمتره، اما او برخلاف پسر، وظیفه تأمین معاش خانواده رو نداره و حتی خودش هم می تونه از نفقه همسرش استفاده کنه. مهریه هم که همیشه حق زن هست. بنابراین، از این منظر، این تفاوت در سهم الارث، در واقع یک نوع تعادل و جبران مالی در کل سیستم حقوقی خانواده به حساب میاد.

چطور ارث تقسیم می شود؟ سناریوهای مختلف را با هم ببینیم!

حالا که فهمیدیم اصل و اساس قانون چیه، بریم سراغ مثال های عملی و سناریوهای مختلف تا دقیقاً دستمون بیاد که تو هر شرایطی، سهم الارث چطور تقسیم می شه.

وقتی فقط فرزندان هستند: یک حساب و کتاب ساده

تصور کنید متوفی (کسی که فوت کرده) فقط فرزند داره و پدر و مادر و همسرش قبلاً فوت کردن یا اصلاً نداشته. اینجا داستان خیلی ساده تره:

• اگه همه فرزندان دختر باشن: مثلاً یه نفر فوت کرده و سه تا دختر داره. تو این حالت، کل ارث به طور مساوی بین این سه دختر تقسیم می شه. هر کدوم یک سوم ارث رو می برن.
• اگه همه فرزندان پسر باشن: مثلاً یه نفر فوت کرده و سه تا پسر داره. بازم مثل حالت قبل، کل ارث به طور مساوی بین این سه پسر تقسیم می شه. هر کدوم یک سوم ارث رو می برن.
• اگه فرزندان هم پسر باشن و هم دختر: اینجاست که ماده 907 قانون مدنی وارد عمل می شه. اگه مثلاً یه نفر فوت کرده و دو تا پسر و یک دختر داره، کل ارث رو باید به واحد تقسیم کنیم. سهم هر پسر رو دو واحد و سهم هر دختر رو یک واحد در نظر می گیریم. پس اینجا ما (2+2+1) یعنی 5 واحد داریم. اگه کل ارث مثلاً 500 میلیون تومن باشه، هر واحد 100 میلیون تومن می شه. یعنی هر پسر 200 میلیون تومن و دختر 100 میلیون تومن ارث می بره.

حضور پدر، مادر یا همسر: داستان کمی پیچیده تر می شود!

معمولاً افراد وقتی فوت می کنن، علاوه بر فرزند، ممکنه پدر و مادر یا همسرشون هم در قید حیات باشن. تو این حالت، سهم الارث این افراد اول برداشته می شه و بعد بقیه مال بین فرزندان تقسیم می شه.

• سهم الارث پدر و مادر: اگه پدر و مادر متوفی زنده باشن، هر کدوم از اموال متوفی یک ششم سهم می برن.
• سهم الارث همسر: سهم همسر بستگی به این داره که متوفی فرزند داشته یا نه:
  • با فرزند: اگه متوفی فرزند داشته باشه، همسرش یک هشتم از اموال رو ارث می بره.
  • بدون فرزند: اگه متوفی فرزند نداشته باشه، همسرش یک چهارم از اموال رو ارث می بره.

  یه نکته مهم اینجا اینه که در مورد سهم الارث همسر، زمزمه هایی درباره طرحی تو مجلس هست که سهمش رو در هر دو حالت (با فرزند و بدون فرزند) به یک چهاردهم از اموال منقول و غیرمنقول برسونه. اما باز هم تاکید می کنیم که این فقط یک طرحه و هنوز به قانون تبدیل نشده و قانون فعلی همون یک هشتم و یک چهارمه.

مثال عددی: فرض کنید آقایی فوت کرده و 600 میلیون تومن ارث به جا گذاشته. ایشون یک همسر، یک پدر، یک مادر و دو فرزند (یک پسر و یک دختر) دارن.

1. سهم پدر: یک ششم از 600 میلیون = 100 میلیون تومن
2. سهم مادر: یک ششم از 600 میلیون = 100 میلیون تومن
3. سهم همسر (با وجود فرزند): یک هشتم از 600 میلیون = 75 میلیون تومن

تا اینجا 100+100+75 = 275 میلیون تومن تقسیم شده. باقی مانده ارث برای فرزندان: 600 منهای 275 = 325 میلیون تومن.

حالا این 325 میلیون تومن بین پسر و دختر (نسبت 2 به 1) تقسیم می شه. مجموع واحدها (2 واحد برای پسر + 1 واحد برای دختر) = 3 واحد.

• سهم هر واحد: 325 میلیون تقسیم بر 3 = تقریباً 108.3 میلیون تومن
• سهم پسر (دو واحد): 2 ضربدر 108.3 = 216.6 میلیون تومن
• سهم دختر (یک واحد): 1 ضربدر 108.3 = 108.3 میلیون تومن

ارث از مادر: آیا فرقی می کند؟

یه سوال خیلی پرتکرار اینه که اگه متوفی مادر باشه، آیا سهم الارث دختر و پسر فرق می کنه؟ جواب خیلی واضح و روشن نه هست. قانون هیچ تفاوتی بین ارثی که از پدر به فرزندان می رسه یا ارثی که از مادر به فرزندان می رسه، قائل نیست. در هر دو حالت، سهم پسر دو برابر سهم دختره و همون قواعدی که توضیح دادیم، اعمال می شه.

فرمول طلایی تقسیم ارث بین فرزندان

برای اینکه راحت تر بتونید سهم الارث رو حساب کنید، می تونیم از یه فرمول ساده استفاده کنیم. این فرمول وقتی به کار میاد که سهم پدر، مادر و همسر (اگه باشن) از کل دارایی برداشته شده و فقط باقی مانده برای فرزندان مونده.

فرض کنید:

• تعداد پسرها = P
• تعداد دخترها = D

حالا برای محاسبه سهم هر کدوم، این فرمول رو به کار می بریم:

1. اول، مجموع واحدهای ارثی رو حساب می کنیم: مجموع واحدها = (2 ضربدر P) + D
2. بعد، کل باقی مانده دارایی متوفی (بعد از کسر سهم والدین و همسر) رو تقسیم بر مجموع واحدها می کنیم. این عدد می شه ارزش هر واحد.
3. سهم هر پسر = 2 ضربدر ارزش هر واحد
4. سهم هر دختر = 1 ضربدر ارزش هر واحد

مثال عملی: فرض کنید بعد از کسر سهم پدر، مادر و همسر، 770 میلیون تومن برای تقسیم بین 3 پسر و 2 دختر باقی مونده.

1. مجموع واحدها: (2 ضربدر 3 پسر) + (1 ضربدر 2 دختر) = 6 + 2 = 8 واحد
2. ارزش هر واحد: 770 میلیون تومن تقسیم بر 8 = 96.25 میلیون تومن
3. سهم هر پسر: 2 ضربدر 96.25 میلیون = 192.5 میلیون تومن
4. سهم هر دختر: 1 ضربدر 96.25 میلیون = 96.25 میلیون تومن

دیدید چقدر راحت می شه با این فرمول، سهم هر کدوم رو حساب کرد؟

موارد خاص و استثنائات در تقسیم ارث: نکاتی که شاید ندانید!

توی دنیای حقوق، همیشه استثنائات و شرایط خاصی وجود داره که باید بهشون توجه کنیم. تقسیم ارث هم از این قاعده مستثنی نیست و بعضی وقت ها ممکنه با مواردی روبرو بشیم که قواعد کلی توشون کمی متفاوت یا پیچیده تر عمل می کنه.

فرزند خوانده و فرزند ناتنی: حق ارث دارند یا نه؟

این یکی از مهم ترین سوءتفاهم ها و اشتباهات رایج تو جامعه اس. خیلی ها فکر می کنن فرزند خوانده دقیقاً مثل فرزند بیولوژیکی ارث می بره، اما واقعیت حقوقی این نیست:

• فرزند خوانده: بر اساس قانون مدنی ایران، فرزند خوانده به طور قانونی از والدین خوانده اش ارث نمی برد. این یعنی رابطه ارث بری بین اون ها وجود نداره. دلیلش هم اینه که قانون ارث بر مبنای رابطه خونی (نسب) تنظیم شده.

  راهکارها: اگه والدین خوانده بخوان به فرزند خوانده شون چیزی برسه، می تونن تو زمان حیاتشون از راه های قانونی مثل وصیت نامه (برای یک سوم اموال)، هبه (بخشش)، صلح یا بیع (فروش) استفاده کنن. یعنی قبل از فوت، مال رو به نام فرزند خوانده کنن یا براش وصیت کنن.

• فرزند ناتنی: فرزند ناتنی (فرزند همسر از ازدواج قبلی) هم به طور قانونی از والدین ناتنی خودش ارث نمی بره. رابطه خونی اینجا هم وجود نداره.

ارث جنین و غایب مفقودالاثر: قواعد خاص خودشان را دارند!

• ارث جنین: جنین (فرزند در شکم مادر) هم می تونه ارث ببره، اما یه شرط خیلی مهم داره: باید زنده متولد بشه. یعنی اگه جنین سقط بشه یا مرده به دنیا بیاد، سهم الارثی بهش تعلق نمی گیره. اگه زنده به دنیا اومد، مثل بقیه فرزندان سهم خودش رو می بره.
• ارث غایب مفقودالاثر: اگه کسی برای مدت طولانی غیبش بزنه و هیچ خبری ازش نباشه (غایب مفقودالاثر)، بعد از طی شدن یه مدت زمان قانونی خاص و صدور حکم موت فرضی از طرف دادگاه، اموالش بین وراث تقسیم می شه. این پروسه قوانین و شرایط پیچیده تری داره که بهتره با وکیل متخصص مشورت کنید.

ارث برادر و خواهر: وقتی فرزندان نباشند

قانون مدنی وراث رو به سه طبقه اصلی تقسیم کرده. اگه تو طبقه اول (فرزندان، نوادگان، پدر و مادر) هیچ وارثی وجود نداشته باشه، نوبت به وراث طبقه دوم می رسه که شامل برادر و خواهر متوفی و اولادشون (برادرزاده و خواهرزاده) و پدربزرگ و مادربزرگ می شن.

• تفاوت سهم الارث: اینجا هم همون قاعده کلی پسر دو برابر دختر اعمال می شه. یعنی اگه متوفی برادر و خواهر تنی (ابوینی) یا ناتنی (ابی یا امی) داشته باشه، سهم برادر دو برابر سهم خواهر خواهد بود.

سهم الارث نوه (اولاد اولاد): وقتی جای فرزند را می گیرند

نوه ها یا اولاد اولاد هم جزو طبقه اول وراث هستن، اما تو درجه پایین تر. این یعنی چی؟ یعنی نوه فقط در صورتی ارث می بره که متوفی هیچ فرزند زنده ای نداشته باشه.

تو این حالت، نوه ها جای پدر یا مادر فوت شده شون رو می گیرن (قائم مقام می شن) و ارث رو دریافت می کنن. اینجا هم همون قانون سهم پسر دو برابر دختر بین نوه ها اعمال می شه. یعنی اگه نوه پسر باشه دو سهم و اگه نوه دختر باشه یک سهم می بره. حتی اگه سهم الارث نوه ها به خاطر تفاوت جنسیت والدینشون (پسر یا دختر بودن فرزند متوفی) متفاوت باشه، باز هم بین خودشون همین نسبت رعایت می شه.

راهکارهای قانونی برای برابری یا تعدیل سهم الارث: دستتان باز است!

خب، حالا که فهمیدیم قانون فعلی چیه و سهم الارث پسر دو برابر دختره، ممکنه خیلی ها بپرسن: اگه من بخوام سهم دختر و پسرم مساوی باشه، چه کار کنم؟ خبر خوب اینه که راه های قانونی برای این کار وجود داره، البته با محدودیت هایی که باید بهشون توجه کنیم.

وصیت نامه: ابزاری قدرتمند برای یک سوم اموال

وصیت نامه، قدرتمندترین ابزاریه که شما می تونید برای اعمال اراده تون در مورد اموالتون بعد از فوت استفاده کنید. اما یه نکته کلیدی داره:

• حدود یک سوم اموال: شما فقط می تونید در مورد یک سوم (ثلث) از کل اموالتون وصیت کنید. یعنی اگه مثلاً 3 میلیارد تومن دارایی دارید، فقط می تونید در مورد 1 میلیارد تومن اون تصمیم بگیرید و اون رو بین فرزندان یا هر کس دیگه ای که دوست دارید، به هر نسبتی (مثلاً مساوی) تقسیم کنید.
• اهمیت تنظیم وصیت نامه رسمی: اگه می خواید وصیت نامه تون بدون دردسر و اختلاف اجرا بشه، حتماً اون رو به صورت رسمی و تو دفاتر اسناد رسمی تنظیم کنید. وصیت نامه های دست نویس یا عادی، ممکنه بعداً سر اعتبارشون حرف و حدیث پیش بیاد.
• وصیت بیش از یک سوم: اگه شما برای بیش از یک سوم اموالتون وصیت کنید، مثلاً نصف دارایی تون رو به یک نفر ببخشید، این وصیت فقط تا حد یک سوم قانونی معتبره. برای اینکه بقیه وصیت هم اجرا بشه، باید رضایت همه وراث بعد از فوت شما جلب بشه. اگه یکی از وراث رضایت نده، اون قسمت اضافه از وصیت اجرا نمی شه.

مثال عملی وصیت برای نزدیکی به برابری: فرض کنید شما 3 میلیارد تومن دارایی دارید و دو فرزند (یک پسر و یک دختر).

• شما می تونید در وصیت نامه رسمی تون قید کنید که 1 میلیارد تومن (یک سوم اموال) به دخترتون برسه.
• بعد از فوت شما، این 1 میلیارد تومن به دخترتون می رسه.
• 2 میلیارد تومن باقی مانده طبق قانون ارث تقسیم می شه: پسر دو برابر دختر. یعنی از این 2 میلیارد تومن، پسر 1 میلیارد و 333 میلیون تومن و دختر 667 میلیون تومن می بره.
• در مجموع، سهم دختر: 1 میلیارد (از وصیت) + 667 میلیون (از ارث قانونی) = 1 میلیارد و 667 میلیون تومن
• سهم پسر: 1 میلیارد و 333 میلیون تومن

همونطور که می بینید، با وصیت نمی شه دقیقاً سهم رو برابر کرد (مگر با رضایت وراث برای بیش از ثلث)، اما می شه اختلاف رو تا حد زیادی کاهش داد و به برابری نزدیک شد.

انتقال اموال در زمان حیات (هبه، صلح، بیع): دستتان کاملاً باز است!

بهترین و کامل ترین راه برای اینکه مطمئن بشید اموالتون دقیقاً همونطور که می خواید بین فرزندانتون تقسیم می شه، اینه که در زمان حیات خودتون این کار رو انجام بدید. شما مالک اموالتون هستید و می تونید هر طور که دوست دارید باهاشون رفتار کنید.

• هبه (بخشش): می تونید بخشی یا تمام اموالتون رو به هر کدوم از فرزندانتون (مثلاً مساوی بین پسر و دختر) هبه کنید و ببخشید.
• صلح: می تونید با قرارداد صلح، اموالتون رو به هر نسبتی که می خواید به فرزندانتون منتقل کنید. این روش هم خیلی منعطفه.
• بیع (خرید و فروش): می تونید اموالتون رو به قیمت اسمی یا حتی با قیمت پایین تر به فرزندانتون بفروشید و سند رو به نامشون بزنید.

نکات حقوقی و مالیاتی:

• برای انتقال اموال در زمان حیات، حتماً از مشاوره حقوقی استفاده کنید تا مطمئن بشید همه چیز طبق قانون و بدون مشکل پیش می ره و بعداً هم براتون دردسر مالیاتی یا حقوقی ایجاد نمی کنه.
• این روش ها این مزیت رو دارن که دیگه بعد از فوت شما، کسی نمی تونه به این انتقال ها اعتراض کنه (مگر در موارد خاص و نادر که ثابت بشه مثلاً قصد فرار از دین بوده).

تقسیم ارث در عمل: قدم به قدم تا پایان کار!

وقتی عزیز از دست رفته ای فوت می کنه، علاوه بر غم از دست دادنش، مراحل اداری و حقوقی تقسیم ارث هم شروع می شه. دونستن این مراحل بهتون کمک می کنه تا با آگاهی بیشتری جلو برید و کمتر دچار سردرگمی بشید.

گرفتن گواهی انحصار وراثت: اولین و مهم ترین قدم

اولین و اساسی ترین قدم بعد از فوت، دریافت گواهی انحصار وراثت هست. این گواهی در واقع یک سند رسمی و قانونیه که مشخص می کنه:

• متوفی چه کسانی رو به عنوان وارث داره.
• نسبت این وراث با متوفی چیه.
• سهم الارث قانونی هر کدوم از این وراث چقدره.

برای گرفتن این گواهی باید به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی مراجعه کنید و مدارکی مثل شناسنامه و کارت ملی متوفی و وراث، گواهی فوت و استشهادیه رو ارائه بدید.

ارزیابی ماترک: دارایی ها چقدر می ارزند؟

بعد از اینکه مشخص شد وراث کی هستن، باید ببینیم متوفی چه اموالی رو به جا گذاشته. به این اموال، ماترک یا ترکه می گن. این اموال می تونه شامل هر چیزی باشه: خانه، زمین، ماشین، حساب بانکی، سهام، طلا و جواهر و …

برای تعیین ارزش واقعی این اموال، خصوصاً اموال غیرمنقول (مثل خانه و زمین)، ممکنه نیاز باشه کارشناس رسمی دادگستری اون ها رو کارشناسی و قیمت گذاری کنه. این مرحله برای تقسیم عادلانه و دقیق دارایی ها خیلی مهمه.

تسویه بدهی ها و دیون متوفی: اولویت با طلبکاران!

یه نکته خیلی مهم حقوقی که خیلی ها بهش توجه نمی کنن اینه که قبل از هر گونه تقسیم ارث، باید بدهی ها و دیون متوفی پرداخت بشه. یعنی اگه متوفی به کسی بدهکار بوده، یا مالیات و اقساط معوقه داشته، باید اول از ماترکش این بدهی ها تسویه بشه و بعد باقی مانده بین وراث تقسیم بشه.

یادتون باشه که ورثه فقط تا میزان اموالی که بهشون ارث رسیده، مسئول پرداخت بدهی های متوفی هستن و بیشتر از اون مسئولیتی ندارن.

توافق یا دادگاه: تقسیم به انتخاب ورثه

حالا که تکلیف وراث، اموال و بدهی ها مشخص شد، دو راه برای تقسیم نهایی ارث وجود داره:

• تقسیم توافقی: اگه همه وراث با هم به توافق برسن و چگونگی تقسیم اموال رو قبول کنن، می تونن با امضای یک تقسیم نامه رسمی، این کار رو انجام بدن. این روش سریع ترین و کم دردسرترین راهه.
• مراجعه به دادگاه: اگه وراث نتونن با هم به توافق برسن، هر کدوم از اون ها می تونه از دادگاه تقاضای تقسیم ترکه رو بکنه. تو این حالت، دادگاه با کمک کارشناسان رسمی، اموال رو طبق قانون تقسیم می کنه.

ثبت و انتقال اسناد: پایان راه!

بعد از اینکه اموال تقسیم شد و سهم هر وارث مشخص گردید، نوبت به ثبت و انتقال اسناد می رسه. یعنی اگه خونه یا زمینی به شما رسیده، باید سندش رو به نام خودتون بزنید. اگه پول یا سهام باشه، باید به حساب شما منتقل بشه. این مرحله نهایی کار هست تا اموال به طور رسمی به مالکیت وراث دربیاد.

سوالات متداول درباره سهم الارث

آیا قانون جدیدی برای مساوی شدن ارث دختر و پسر تصویب شده است؟

خیر. تا به امروز هیچ قانون جدیدی که سهم الارث دختر و پسر را مساوی کند، به تصویب نهایی نرسیده و لازم الاجرا نشده است. همچنان بر اساس ماده 907 قانون مدنی، سهم الارث پسر دو برابر دختر است. هرگونه شنیده در این مورد، فعلاً شایعه محسوب می شود.

آیا ارث مادر با ارث پدر برای فرزندان تفاوتی دارد؟

خیر، هیچ تفاوتی ندارد. چه متوفی پدر باشد و چه مادر، قوانین و فرمول های تقسیم ارث بین فرزندان کاملاً یکسان است و سهم پسر همچنان دو برابر سهم دختر خواهد بود.

آیا با وصیت نامه می توان ارث را کاملاً مساوی کرد؟

خیر، با وصیت نامه به تنهایی نمی توانید کل ارث را کاملاً مساوی تقسیم کنید. شما فقط می توانید در مورد یک سوم (ثلث) از کل اموالتان وصیت کنید که به هر نسبتی تقسیم شود. برای اینکه وصیت شما در مورد بیش از یک سوم اموالتان اجرا شود، نیاز به رضایت همه ورثه بعد از فوت شما است.

آیا نگهداری و مراقبت از والدین سهم الارث را افزایش می دهد؟

از نظر قانونی، خدماتی که یک فرزند برای والدینش انجام داده (مثلاً نگهداری و پرستاری)، به طور مستقیم سهم الارث او را افزایش نمی دهد. اما والدین می توانند در زمان حیات خودشان، برای جبران این خدمات، بخشی از اموالشان را از طریق هبه، صلح یا بیع به نام همان فرزند کنند.

آیا فرزند خوانده ارث می برد؟

خیر. طبق قانون مدنی ایران، فرزند خوانده به طور قانونی از والدین خوانده اش ارث نمی برد. برای اینکه فرزند خوانده از اموال والدین خوانده بهره مند شود، والدین می توانند در زمان حیات خود از طریق وصیت نامه (برای یک سوم اموال) یا انتقال اموال (هبه، صلح، بیع) اقدام کنند.

اگر متوفی فقط یک فرزند داشته باشد، سهم الارث او چقدر است؟

اگر متوفی فقط یک فرزند (چه پسر و چه دختر) داشته باشد و وارثان دیگری مثل پدر، مادر یا همسر در قید حیات نباشند، کل اموال به همان یک فرزند می رسد. اما اگر پدر، مادر یا همسر متوفی هم زنده باشند، ابتدا سهم آن ها (طبق توضیحاتی که در مقاله داده شد) کسر می شود و باقی مانده به تنها فرزند می رسد.

نتیجه گیری

تا اینجا با هم دیدیم که بر خلاف تصور خیلی ها، قانون سهم الارث پسر و دختر در ایران تغییری نکرده و همچنان طبق ماده 907 قانون مدنی و احکام فقه اسلامی، سهم پسر دو برابر سهم دختره. شایعات زیادی در مورد تصویب قانون جدید می شنویم، اما این ها فعلاً در حد طرح و پیشنهاد هستن و جنبه قانونی ندارن.

اما این به این معنی نیست که دست شما برای مدیریت اموالتون بسته اس! اگه دلتون می خواد سهم فرزندانتون تقریباً برابر باشه یا به هر شکل دیگه ای اموالتون تقسیم بشه، می تونید از راه های قانونی مثل تنظیم وصیت نامه رسمی (برای یک سوم اموال) یا انتقال اموال در زمان حیات (مثل هبه، صلح یا بیع) استفاده کنید. این روش ها به شما این امکان رو می دن که با خیال راحت و طبق خواست خودتون، آینده مالی عزیزانتون رو برنامه ریزی کنید.

یادتون باشه، مسائل حقوقی، خصوصاً ارث، ریزه کاری های زیادی داره و هر پرونده ای می تونه شرایط خاص خودش رو داشته باشه. برای اینکه هیچ مشکلی پیش نیاد و همه چیز طبق قانون و خواست شما پیش بره، مشاوره با یک وکیل متخصص تو زمینه ارث و حقوق خانواده، بهترین راه حله. با آگاهی و کمک یه متخصص، می تونید جلوی خیلی از اختلافات و مشکلات بعدی رو بگیرید و آرامش خیال داشته باشید.