چه مواردی در گواهی سوء پیشینه ثبت میشود؟

در گواهی سوء پیشینه، فقط محکومیت های کیفری قطعی و عمدی که منجر به مجازات های تبعی مشخصی طبق ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی شده باشند، ثبت می شوند. یعنی هر اتهام، بازداشت موقت یا حتی محکومیت های سبک تر مثل جزای نقدی یا حبس های کوتاه مدت، معمولاً در این گواهی بازتابی ندارند.

تاحالا شده که برای کار، مهاجرت یا حتی گرفتن یک مجوز ساده، ازتون گواهی عدم سوء پیشینه بخوان؟ حتماً این سوال براتون پیش اومده که اصلاً این گواهی چیه و چه چیزهایی توش ثبت میشه؟ خیلی از ماها ممکنه در طول زندگی با مسائل حقوقی کوچیک یا بزرگی مواجه شده باشیم و نگران باشیم که نکنه اون اتفاق، حالا یه لکه توی سوابقمون باشه. مخصوصاً اگه برای آینده شغلی یا مهاجرت برنامه ریزی می کنیم، این موضوع می تونه حسابی ذهنمون رو مشغول کنه. اما نگران نباشید، چون قرار نیست هر پرونده ای یا هر حکمی، اسم شما رو در لیست افراد دارای سوء پیشینه ثبت کنه.

در واقع، مفهوم سوء پیشینه پیچیدگی های حقوقی خاص خودش رو داره و قانون گذار برای اون چهارچوب های مشخصی تعیین کرده. این مقاله دقیقاً برای این نوشته شده که همه این پیچیدگی ها رو به زبانی ساده و خودمونی براتون روشن کنه. می خوایم قدم به قدم با هم ببینیم که بر اساس قانون، چه جرائمی واقعاً باعث ایجاد سوء پیشینه میشن و توی گواهی شما ثبت میشن و چه مواردی اصلاً به حساب نمیان. پس اگه دوست دارید با خیال راحت تری از وضعیت حقوقی خودتون باخبر بشید و از ابهامات خلاص شید، تا آخر این مطلب با من همراه باشید.

مفهوم سوء پیشینه (سوء سابقه) از دیدگاه قانون، به زبان ساده

اول از همه، بیایید ببینیم اصلاً این سوء پیشینه یا سوء سابقه که همه ازش حرف می زنن، یعنی چی. فکر نکنید هر وقت پاتون به دادگاه یا کلانتری رسید، دیگه سابقه دار شدید! نه، اینطور نیست.

سوء پیشینه یک تعریف حقوقی دقیق داره که تو ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی اومده. خیلی خودمونی بخوام بگم، سوء پیشینه یعنی اینکه شما یک جرم عمدی انجام داده باشید و بعد از طی شدن مراحل قانونی، حکم قطعی محکومیت شما صادر شده باشه و اون حکم جزو مجازات های خاصی باشه که قانون برای ایجاد سوء پیشینه مشخص کرده. یعنی تا وقتی حکم قطعی نشده، یا اگه جرمی که مرتکب شدید، عمدی نبوده (مثلاً یه تصادف غیرعمد)، یا اگه مجازاتش خیلی سبک بوده، معمولاً خبری از سوء پیشینه نیست.

حالا یه مفهوم دیگه هم داریم به اسم مجازات تبعی. این مجازات تبعی دقیقاً همون چیزیه که باعث میشه شما سابقه دار بشید. مجازات تبعی یعنی چی؟ یعنی یک سری مجازات ها هستن که به صورت خودکار و بدون اینکه قاضی تو حکمش بهشون اشاره کنه، به دنبال محکومیت اصلی شما میان. مثلاً اگه شما به خاطر یه جرم سنگین محکوم بشید، علاوه بر اون مجازات اصلی (مثلاً حبس)، برای مدتی از بعضی حقوق اجتماعی محروم می شید. این محرومیت از حقوق اجتماعی، همون مجازات تبعی و در واقع همون سوء پیشینه است. پس تفاوت داره با مجازات اصلی (مثل حبس یا جریمه) یا مجازات تکمیلی که قاضی ممکنه علاوه بر مجازات اصلی، براتون در نظر بگیره (مثل ممنوعیت از رانندگی).

باید بدونید که فقط محکومیت های کیفری قطعی و عمدی که منجر به مجازات های تبعی خاصی طبق ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی بشن، در گواهی سوء پیشینه ثبت میشن. پس هر اتهام یا بازداشت موقتی به معنای داشتن سوء پیشینه نیست.

خلاصه کلام اینکه، داشتن سوء پیشینه یه موضوع جدیه و صرفاً با هر مشکل حقوقی کوچیکی اتفاق نمی افته. قانون خیلی دقیق مشخص کرده که چه جرم هایی و با چه محکومیت هایی، باعث میشن که اسم شما بره توی لیست سیاه سوء پیشینه.

ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی: جرایمی که حتماً در گواهی سوء پیشینه ثبت می شوند

برای اینکه دقیقاً بفهمیم چه چیزهایی تو گواهی سوء پیشینه ثبت میشه، باید بریم سراغ ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی. این ماده مثل یه راهنمای کامل بهمون میگه که چه جور محکومیت هایی باعث میشن برای مدتی از بعضی حقوق اجتماعی محروم بشیم و اسممون توی سوابق کیفری ثبت بشه. این ماده مجازات های تبعی رو دسته بندی کرده:

الف) محکومیت های ۷ ساله؛ سنگین ترین موارد

طبق بند الف ماده ۲۵، اگه کسی به مجازات های خیلی سنگین مثل سالب حیات (اعدام) یا حبس ابد محکوم بشه، از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی (مثلاً اگه عفو بخوره یا آزاد بشه)، به مدت ۷ سال از حقوق اجتماعی محروم میشه و این مورد توی گواهی سوء پیشینه اش ثبت میشه. یعنی چی؟ یعنی ۷ سال تمام باید بگذره تا این سابقه از گواهی سوء پیشینه اش پاک بشه. این شامل جرم هایی مثل قتل عمدی، حمل و نگهداری حجم زیادی از مواد مخدر که مجازات اعدام یا حبس ابد داره، میشه.

البته حواستون باشه که سالب حیات یا حبس ابد لزوماً به معنی اجرای کامل حکم نیست. گاهی ممکنه فرد عفو بخوره یا حکمش تخفیف پیدا کنه. اما زمان محرومیت از حقوق اجتماعی از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی شروع میشه.

ب) محکومیت های ۳ ساله؛ موارد جدی تر

بند ب ماده ۲۵ میگه اگه کسی به یکی از این مجازات ها محکوم بشه، به مدت ۳ سال از تاریخ اجرای حکم، از حقوق اجتماعی محروم میشه و این هم توی گواهی سوء پیشینه اش ثبت میشه:

• قطع عضو: مثلاً کسی که به خاطر جرمی محکوم به قطع یکی از اعضای بدنش شده باشه.
• قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارده بیش از نصف دیه مجنی علیه باشه: مثلاً اگه کسی دست یا پای یک نفر رو قطع کنه و دیه اون بیشتر از نصف دیه کامل یک انسان باشه.
• نفی بلد (تبعید): مثل تبعید اجباری به یک منطقه خاص.
• حبس تعزیری تا درجه چهار: این یعنی حبس های بیش از ۵ سال تا ۱۰ سال. جرم هایی مثل کلاهبرداری های کلان، سرقت حدی برای بار اول و دوم، آدم ربایی و بعضی جرائم مربوط به مواد مخدر ممکنه شامل این بند بشن.

پس اگه شما به خاطر یکی از این موارد محکومیت قطعی پیدا کردید، بعد از اتمام مجازات اصلی تون، به مدت ۳ سال باید با سابقه سوء پیشینه دست و پنجه نرم کنید.

پ) محکومیت های ۲ ساله؛ مجازات های خاص تر

و اما بند پ ماده ۲۵ که مجازات های کمی سبک تر رو شامل میشه. اگه کسی به یکی از این ها محکوم بشه، به مدت ۲ سال از تاریخ اجرای حکم، از حقوق اجتماعی محروم میشه و این مورد هم توی گواهی سوء پیشینه اش می آد:

• شلاق حدی: این نوع شلاق با شلاق تعزیری فرق داره. شلاق حدی مجازات هایی مثل شرب خمر (مشروب خواری) یا زنا رو شامل میشه که نوع و تعداد ضرباتش توی شرع مشخص شده. پس اگه می شنوید آیا شلاق حدی سوء پیشینه است؟ جواب بله است.
• قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارده نصف دیه مجنی علیه یا کمتر از آن باشد: مثل قطع یک انگشت که دیه اش کمتر از نصف دیه کامل انسانه.
• حبس درجه پنج: این یعنی حبس های بیش از ۲ سال تا ۵ سال. جرم هایی مثل خیانت در امانت، اختلاس های کوچک تر یا بعضی از انواع سرقت ممکنه تو این دسته قرار بگیرن.

پس اگه کسی به این مجازات ها محکوم بشه، ۲ سال بعد از آزادی یا پایان حکمش، سابقه سوء پیشینه اش از گواهی پاک میشه.

نکته کلیدی: خیلی ها فکر می کنن وقتی میگن توی گواهی سوء پیشینه ثبت میشه، یعنی تمام جزئیات جرم، اسم، فامیل، تاریخ و … رو می نویسن. نه! معمولاً توی این گواهی ها فقط عبارت دارای سابقه کیفری یا فاقد سابقه کیفری میاد. جزئیات بیشتر فقط در سجل کیفری شما که حکم یک شناسنامه قضایی رو داره، ثبت میشه و هر کسی بهش دسترسی نداره.

کدام جرایم و سوابق در گواهی سوء پیشینه ثبت نمی شوند؟ (جرایم فاقد سوء پیشینه موثر)

خُب، حالا که فهمیدیم چه جرم هایی باعث میشن اسممون توی لیست سوء پیشینه بره، بهتره بدونیم که خیلی از موارد هم هستند که اصلاً به حساب سوء پیشینه نمیان و خیالتون رو راحت می کنن. این بخش دقیقاً برای کسایی نوشته شده که می خوان بدونن کدام جرایم سوء پیشینه ندارند؟.

جرایم تعزیری درجه ۶، ۷ و ۸: مجازات های سبک تر

قانون گذار مجازات های تعزیری رو به درجه های مختلفی تقسیم کرده که هرچی عددش بیشتر باشه، مجازاتش سبک تره. جرایم تعزیری درجه ۶، ۷ و ۸ شامل حبس های کوتاه مدت، جزای نقدی و شلاق تعزیری (که با شلاق حدی فرق داره و قاضی میزانش رو تعیین می کنه) میشه. مثلاً اگه کسی به کمتر از ۲ سال حبس (درجه ۶)، کمتر از ۶ ماه حبس (درجه ۷) یا کمتر از ۳ ماه حبس (درجه ۸) محکوم بشه، این موارد توی گواهی سوء پیشینه اش ثبت نمیشه.

مثلاً: خیلی از جرایم مالی کوچک، توهین، افترا، یا ضرب و جرحی که منجر به صلح و سازش و پرداخت دیه بشه و جنبه عمومی جدی نداشته باشه، معمولاً توی این دسته قرار می گیرن و سوء پیشینه موثر ایجاد نمی کنن.

جرایم غیرعمدی: اتفاقاتی که ناخواسته رخ میدن

یکی از مهم ترین تفاوت ها، همین جاست. اگه جرمی که شما مرتکب شدید، غیرعمدی بوده، هرچقدر هم که پیامدش سنگین باشه، معمولاً منجر به سوء پیشینه کیفری نمیشه. بارزترین مثالش تصادفات رانندگی هست. اگه خدای نکرده توی یه تصادف رانندگی، کسی صدمه ببینه یا حتی فوت کنه، ولی راننده عمدی این کار رو نکرده باشه (یعنی غیرعمدی باشه)، این مورد در گواهی سوء پیشینه اش ثبت نمیشه. البته که مجازات های دیگه مثل پرداخت دیه یا حبس (بسته به شدت جرم) ممکنه اعمال بشه، اما سابقه کیفری موثر نخواهد بود.

اتهامات بدون حکم قطعی یا موارد تبرئه: تا حکم نیاد، خبری نیست!

خیلی ها نگران بازداشت موقت یا پرونده های در حال بررسی در دادسرا هستن. باید بدونید که تا وقتی حکمی در دادگاه صادر و قطعی نشده باشه، شما سابقه دار محسوب نمی شید. پس اگه:

• فقط متهم شدید و پرونده هنوز در دادسراست.
• بازداشت موقت شدید ولی بعد آزاد شدید و حکمی براتون صادر نشده.
• در دادگاه تبرئه شدید یا حکمی به نفع شما صادر شده.

هیچ کدوم از این موارد باعث ثبت سوء پیشینه تو گواهی شما نمیشه. اصلاً کلمه سابقه و سوء پیشینه زمانی معنی پیدا می کنه که محکومیت قطعی وجود داشته باشه.

جرایم با ماهیت خصوصی: وقتی پای شخص در میان است

بعضی از جرم ها جنبه خصوصی دارن، یعنی عمدتاً به ضرر یک نفر خاص هستن. مثل توهین، فحاشی، ضرب و جرح عمدی که با رضایت شاکی و پرداخت دیه حل و فصل بشه. اگه جنبه عمومی جرم (یعنی کاری که به نظم جامعه آسیب بزنه) قوی نباشه یا با رضایت طرفین حل بشه، معمولاً منجر به سوء پیشینه کیفری نمیشه. البته باز هم تأکید می کنم که این موضوع بستگی به نوع و شدت جرم و تصمیم قاضی داره، اما به طور کلی، جرایم خصوصی که جنبه عمومی چندانی ندارند، سوء پیشینه موثر ایجاد نمی کنند.

نقش جزای نقدی: آیا جزای نقدی سوء پیشینه است؟

این یکی از سوالات رایج مردمه: آیا جزای نقدی در گواهی سوء پیشینه ثبت می شود؟ پاسخ کوتاه اینه: خیر، صرف محکومیت به جزای نقدی (مگر اینکه به جای حبس موثر باشه)، منجر به سوء پیشینه نمیشه. یعنی اگه شما فقط به خاطر یک جرم به پرداخت مبلغی پول محکوم شدید، این موضوع توی گواهی سوء پیشینه تون بازتابی نداره. مگر اینکه این جزای نقدی به عنوان جایگزین یک حبس موثر (یعنی حبسی که خودش باعث سوء پیشینه میشه) در نظر گرفته شده باشه.

نقش تعلیق مجازات: آیا تعلیق اجرای مجازات منجر به سوء پیشینه می شود؟

گاهی اوقات قاضی تشخیص میده که میشه اجرای مجازات رو برای مدت مشخصی معلق کنه. یعنی مثلاً حکم حبس رو میده، اما میگه اگه تو این مدت مشخص مرتکب جرم دیگه ای نشی، دیگه لازم نیست حبس رو بگذرونی. سوال اینجاست که آیا همین تعلیق، سوء پیشینه محسوب میشه؟ جواب کلی اینه که تعلیق اجرای مجازات، سوء پیشینه موثر کیفری ایجاد نمی کند. یعنی تا زمانی که دوره تعلیق تموم بشه و شما مجرم شناخته نشید، این مورد توی گواهی سوء پیشینه تون نمیاد. اما خب، این موضوع توی سجل کیفری شما ثبت میشه که جلوتر در موردش حرف می زنیم.

پس با این توضیحات، می تونیم با خیال راحت تر بگیم که خیلی از اتفاقاتی که ممکنه برای ما یا اطرافیانمون پیش بیاد و فکر کنیم قراره سابقه دارمون کنه، در واقعیت اصلاً به سوء پیشینه ربطی نداره.

تفاوت سجل کیفری و گواهی عدم سوء پیشینه: این دو تا با هم فرق دارن!

خیلی ها این دو تا مفهوم رو با هم قاطی می کنن: سجل کیفری و گواهی عدم سوء پیشینه. اما باید بدونید که این ها دو چیز کاملاً متفاوت هستن و دونستن فرقشون خیلی مهمه.

سجل کیفری (شناسنامه قضایی فرد) چیه؟

سجل کیفری رو میشه مثل یه شناسنامه قضایی برای هر فرد در نظر گرفت. تو این سجل، تمام سوابق قضایی شما، چه اونایی که منجر به محکومیت قطعی شدن و چه اونایی که نشدن (مثل بازداشت موقت، اتهامات بررسی شده، یا حتی پرونده هایی که تبرئه شدید)، ثبت میشه. یعنی سجل کیفری شما یه جورایی تاریخچه کامل تعامل شما با سیستم قضایی رو نشون میده. این سجل یه سند محرمانه است و فقط مراجع قضایی، نیروهای امنیتی و خود شخص (در صورت درخواست) می تونن بهش دسترسی داشته باشن. هدف از سجل کیفری اینه که سیستم قضایی یک دید کامل و جامع از سوابق حقوقی یک فرد داشته باشه.

گواهی عدم سوء پیشینه: فقط موارد مهم!

اما گواهی عدم سوء پیشینه یه چیز دیگه ست. این گواهی همونیه که برای استخدام، مهاجرت، یا خیلی از کارهای اداری ازتون می خوان. برخلاف سجل کیفری، توی گواهی عدم سوء پیشینه، فقط و فقط مواردی که طبق ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی، جزو سوء پیشینه موثر محسوب میشن، ثبت میشه. یعنی اگه شما یه پرونده ای داشتید که به جزای نقدی محکوم شدید یا حبس درجه ۶، ۷، ۸ داشتید، یا حتی اگه تعلیق مجازات براتون صادر شده، این موارد در گواهی عدم سوء پیشینه شما نمی آد و گواهی شما فاقد سابقه کیفری رو نشون میده.

تفاوت کلیدی رو با یه مثال روشن کنیم:

فرض کنید علی و رضا هر دو سابقه دادگاهی دارن:

• علی: یک بار به خاطر توهین به پرداخت ۲۰۰ هزار تومان جزای نقدی محکوم شده.
• رضا: یک بار به خاطر کلاهبرداری به ۳ سال حبس (تعزیری درجه ۴) محکوم شده و حکمش قطعی شده.

در این حالت:

1. سجل کیفری علی: توی سجل کیفری علی، محکومیتش به جزای نقدی ثبت میشه.
2. گواهی عدم سوء پیشینه علی: گواهی عدم سوء پیشینه علی فاقد سابقه کیفری رو نشون میده، چون جزای نقدی جزو سوء پیشینه موثر نیست.
3. سجل کیفری رضا: توی سجل کیفری رضا هم محکومیت ۳ سال حبسش ثبت میشه.
4. گواهی عدم سوء پیشینه رضا: گواهی عدم سوء پیشینه رضا تا ۳ سال بعد از پایان محکومیتش (طبق بند ب ماده ۲۵)، عبارت دارای سابقه کیفری رو نشون میده.

پس یادتون باشه که سجل کیفری خیلی گسترده تر و جامع تر از گواهی عدم سوء پیشینه است. وقتی ازتون گواهی عدم سوء پیشینه می خوان، بیشتر نگران اون محکومیت های جدی و تاثیرگذار هستن.

مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه کیفری (مرور زمان و اعاده حیثیت)

یکی از مهم ترین سوالاتی که بعد از محکومیت برای افراد پیش میاد اینه که مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه چقدره؟ آیا این سابقه برای همیشه میمونه یا بعد از یه مدتی پاک میشه؟ خبر خوب اینه که سابقه کیفری موثر (همون سوء پیشینه) برای همیشه نیست و قانون برای پاک شدنش مهلت هایی رو مشخص کرده. به این مهلت ها میگیم مرور زمان.

بررسی مدت زمان های مشخص شده در ماده ۲۵

همونطور که تو بخش مربوط به ماده ۲۵ گفتیم، مدت زمان هایی که بعد از اون سوء پیشینه از گواهی شما پاک میشه، بسته به نوع جرم و مجازات، متفاوته:

• ۷ سال: برای محکومیت های خیلی سنگین مثل مجازات های سالب حیات و حبس ابد. این ۷ سال از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی شروع میشه.
• ۳ سال: برای محکومیت های متوسط مثل قطع عضو، قصاص عضو (دیه بیش از نصف)، نفی بلد و حبس تعزیری درجه چهار (بیش از ۵ تا ۱۰ سال). این ۳ سال هم از تاریخ اجرای حکم اصلی محاسبه میشه.
• ۲ سال: برای محکومیت های سبک تر مثل شلاق حدی، قصاص عضو (دیه نصف یا کمتر) و حبس تعزیری درجه پنج (بیش از ۲ تا ۵ سال). این ۲ سال هم از تاریخ اجرای حکم اصلی شروع میشه.

این زمان ها همون مرور زمان در سوء پیشینه هستن که اگه شما در این مدت، جرم دیگه ای مرتکب نشید، بعد از گذشت این زمان ها، سابقه سوء پیشینه تون از گواهی عدم سوء پیشینه پاک میشه و می تونید گواهی فاقد سابقه کیفری دریافت کنید.

آیا امکان پاک کردن زودتر سوء پیشینه وجود دارد؟

بله، تو بعضی موارد خاص میشه زودتر از زمان های مشخص شده، کاری کرد که سابقه کیفری پاک بشه. این موارد معمولاً شامل:

• عفو: اگه فرد مشمول عفو رهبری قرار بگیره، ممکنه محکومیتش کلاً از بین بره و سابقه هم پاک بشه.
• اعاده حیثیت: این یک فرایند حقوقی پیچیده ست که طی اون، اگه فرد بتونه ثابت کنه که از نظر اخلاقی و اجتماعی اصلاح شده و صلاحیت داره، می تونه از دادگاه درخواست کنه که حیثیتش اعاده بشه و سابقه کیفری اش پاک بشه. اعاده حیثیت معمولاً شرایط خیلی سختی داره و برای همه جرم ها و در همه شرایط امکان پذیر نیست و نیاز به مشاوره با وکیل متخصص داره.

مورد خاص: پاک شدن سوء پیشینه مواد مخدر

جرایم مربوط به مواد مخدر، به دلیل حساسیت های اجتماعی و قانونی، معمولاً مجازات های سنگین تر و گاهی زمان های طولانی تری برای پاک شدن سابقه دارن. اما در کل، قواعد کلی ماده ۲۵ برای این جرم ها هم اعمال میشه. یعنی اگه مجازاتش اعدام یا حبس ابد باشه، ۷ سال. اگه حبس های طولانی تری مثل درجه ۴ داشته باشه، ۳ سال و اگه درجه ۵ باشه، ۲ سال. البته تو برخی موارد خاص و با توجه به قوانین مبارزه با مواد مخدر، ممکنه طول زمان کمی متفاوت باشه، اما چارچوب اصلی همونه.

نحوه محاسبه زمان پاک شدن سابقه

این زمان ها، یعنی ۷، ۳ یا ۲ سال، از تاریخ توقف اجرای حکم یا پایان اجرای حکم اصلی محاسبه میشه. یعنی از زمانی که شما از زندان آزاد شدید، یا مجازات دیگه (مثل شلاق یا تبعید) به پایان رسیده باشه. نه از تاریخ صدور حکم.

پس اگه سابقه کیفری دارید، نگران نباشید که این سابقه تا آخر عمر باهاتون میمونه. قانون به شما فرصت میده تا بعد از گذشت یک دوره مشخص، بتونید دوباره گواهی فاقد سابقه کیفری رو دریافت کنید و به زندگی عادی برگردید.

نحوه استعلام و دریافت گواهی عدم سوء پیشینه

حالا که در مورد سوء پیشینه چیست و چه چیزهایی رو شامل میشه، کلی حرف زدیم، ممکنه براتون سوال پیش بیاد که اصلاً چطوری میشه این گواهی رو گرفت؟ یا از کجا میشه فهمید که سابقه داریم یا نه؟ خوشبختانه این روزها، روند استعلام گواهی عدم سوء پیشینه با کد ملی خیلی راحت تر از قبل شده و لازم نیست مثل قدیم، کلی دوندگی کنید.

راهنمای گام به گام دریافت اینترنتی از طریق سامانه ثنا

بهترین و سریع ترین راه برای گرفتن گواهی عدم سوء پیشینه، مراجعه به سامانه خدمات الکترونیک قضایی یا همون سامانه ثنا هست. البته قبل از هر کاری، باید تو این سامانه ثبت نام کرده باشید. اگه ثبت نام نکردید، اول باید حضوری برید دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت نام کنید و رمز شخصی بگیرید.

مراحل دریافت آنلاین:

1. ورود به سامانه عدل ایران: اول از همه، برید به سایت www.adliran.ir.
2. انتخاب خدمات قضایی: از منوی بالای صفحه، روی خدمات قضایی من کلیک کنید.
3. گواهی عدم سوء پیشینه: تو این بخش، گزینه درخواست گواهی عدم سوء پیشینه رو انتخاب کنید.
4. ورود با کد ملی و رمز شخصی: تو صفحه جدید، کد ملی و رمز شخصی که از سامانه ثنا گرفتید رو وارد کنید. یه رمز موقت هم به شماره موبایلتون میاد که باید اونم وارد کنید.
5. ثبت درخواست: بعد از ورود به سامانه، روی درخواست جدید کلیک کنید و اطلاعات لازم رو پر کنید. هزینه ای هم برای دریافت این گواهی ازتون گرفته میشه که باید آنلاین پرداخت کنید.
6. پیگیری و دریافت: بعد از ثبت درخواست، معمولاً چند روز کاری طول میکشه تا گواهی شما صادر بشه. می تونید از همون سامانه وضعیت درخواستتون رو پیگیری کنید و وقتی صادر شد، فایل PDF گواهی رو دانلود و پرینت بگیرید.

تو گواهی که دریافت می کنید، مشخص میشه که شما فاقد سابقه کیفری هستید یا دارای سابقه کیفری موثر.

مراحل دریافت حضوری از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا پلیس +۱۰

اگه به هر دلیلی نتونستید یا نخواستید اینترنتی اقدام کنید، می تونید حضوری به این مراکز مراجعه کنید:

1. دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: با در دست داشتن کارت ملی و اطلاعات ثنا، می تونید به نزدیک ترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی برید و درخواستتون رو ثبت کنید. کارشناسان اونجا راهنماییتون می کنن و مراحل رو براتون انجام میدن.
2. مراکز پلیس +۱۰: برخی از مراکز پلیس +۱۰ هم خدمات مربوط به دریافت گواهی عدم سوء پیشینه رو ارائه میدن. قبل از مراجعه، بهتره با مرکز مورد نظرتون تماس بگیرید و از اینکه این خدمت رو ارائه میدن، مطمئن بشید.

تو هر دو روش حضوری، مدارک شناسایی معتبر (کارت ملی، شناسنامه) و آدرس و کد پستی دقیق از شما گرفته میشه و باید هزینه مربوطه رو هم پرداخت کنید.

تشریح خروجی های احتمالی گواهی: وقتی گواهیتون صادر میشه، یکی از این دو حالت رو نشون میده:

• فاقد سابقه کیفری: این یعنی شما هیچ محکومیت کیفری موثری ندارید که تو گواهی سوء پیشینه ثبت شده باشه و خیالتون راحته.
• دارای سابقه کیفری (موثر): این یعنی شما یک یا چند محکومیت کیفری موثر دارید که تو گواهی اومده. تو این حالت، معمولاً جزئیات جرم رو نمی نویسن و فقط ذکر میشه که دارای سابقه کیفری هستید.

پس با این روش ها، خیلی راحت و سریع می تونید از وضعیت سوء پیشینه خودتون مطلع بشید و گواهی لازم رو برای هر کاری که نیاز دارید، تهیه کنید.

پیامدهای داشتن سوء پیشینه کیفری موثر

وقتی می گیم یه نفر سابقه کیفری موثر داره، منظورمون اینه که طبق ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی، حکمی برای اون فرد صادر شده که باعث محرومیتش از یک سری حقوق اجتماعی میشه. این محرومیت ها و پیامدها، واقعاً می تونن روی زندگی آدم تأثیر بذارن و به خاطر همینه که دونستن تاثیر سوء پیشینه در استخدام و بقیه جنبه ها انقدر مهمه.

محدودیت ها در استخدام دولتی و برخی مشاغل حساس

یکی از مهم ترین پیامدهای داشتن سوء پیشینه موثر، محدودیت در پیدا کردن کاره. مخصوصاً برای استخدام تو سازمان ها و نهادهای دولتی، شرط عدم سوء پیشینه یک شرط اساسی و غیرقابل چشم پوشیه. خیلی از شرکت های خصوصی بزرگ و معتبر هم، به خصوص برای پست های حساس که نیاز به اعتماد و صلاحیت دارن (مثل بانک ها، مؤسسات مالی، یا مشاغل مرتبط با کودکان)، از متقاضیان گواهی عدم سوء پیشینه می خوان. اگه این گواهی نشون بده که فرد سابقه کیفری موثر داره، احتمال استخدامش خیلی کم میشه.

این محدودیت ها فقط شامل استخدام های جدید نمیشه. گاهی اوقات برای ارتقاء شغلی یا گرفتن مجوزهای خاص هم ممکنه سابقه کیفری بررسی بشه و داشتن سوء پیشینه، مانع از پیشرفت بشه.

مشکلات احتمالی در مهاجرت و اخذ ویزا

اگه قصد مهاجرت به کشورهای دیگه رو دارید یا می خواید برای ویزای توریستی، تحصیلی یا کاری اقدام کنید، باید بدونید که اکثر کشورها از شما گواهی عدم سوء پیشینه می خوان. داشتن سابقه کیفری موثر، یکی از موانع جدی برای گرفتن ویزا یا اقامت تو خیلی از کشورهاست. ممکنه پرونده شما رو با حساسیت بیشتری بررسی کنن یا حتی درخواست ویزاتون رو رد کنن. بسته به نوع جرم و قوانین کشور مقصد، شدت این مشکل متفاوته، اما در کل، هر نوع سابقه کیفری می تونه دردسرساز باشه.

محرومیت از برخی حقوق اجتماعی (ماده ۲۶ قانون مجازات اسلامی)

علاوه بر محدودیت های شغلی و مهاجرتی، خود قانون هم در ماده ۲۶ قانون مجازات اسلامی، یک سری از حقوق اجتماعی رو برای افرادی که سوء پیشینه موثر دارن، محدود می کنه. این محرومیت ها بسته به شدت و نوع جرم، می تونن متفاوت باشن، اما شامل موارد زیر میشن:

• عضویت در هیئت مدیره شرکت های دولتی و خصوصی یا بعضی نهادهای خاص.
• استخدام در برخی مشاغل دولتی که نیاز به صلاحیت های خاص دارن.
• کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس، شوراها و … .
• گرفتن بعضی از مجوزها (مثل مجوز حمل سلاح).
• نمی تونن وکیل، قاضی، سردفتر، پزشک، معلم و … بشن (برای بعضی جرم ها).

این ها فقط چند نمونه از پیامدهای داشتن سوء پیشینه کیفری موثر هستن. پس می بینید که این موضوع چقدر جدیه و می تونه زندگی یک فرد رو تحت الشعاع قرار بده. به همین خاطره که شناخت دقیق قوانین مربوط به سوء پیشینه و اقدام به موقع برای پاک کردن اون، اگه شرایطش فراهم باشه، اهمیت زیادی پیدا می کنه.

نتیجه گیری: اهمیت آگاهی و مشاوره حقوقی

خُب، تا اینجا حسابی با هم گشتیم و دیدیم که چه مواردی در گواهی سوء پیشینه ثبت میشه. فهمیدیم که سوء پیشینه کیفری هر سابقه و اتهامی نیست و فقط محکومیت های قطعی و عمدی خاصی که تو ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی اومده، باعث ایجادش میشه. دیدیم که جزای نقدی، حبس های کوتاه مدت، جرایم غیرعمدی و اتهاماتی که هنوز حکمشون قطعی نشده، معمولاً سوء پیشینه موثر ایجاد نمی کنن. همچنین یاد گرفتیم که سجل کیفری با گواهی عدم سوء پیشینه فرق داره و مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه هم بسته به نوع جرم، از ۲ تا ۷ سال متغیره.

همه این اطلاعات رو گفتیم تا بدونید که قانون پیچیدگی های خاص خودش رو داره و تشخیص اینکه آیا شما سابقه زندان در گواهی سوء پیشینه دارید یا فاقد سابقه کیفری محسوب میشید، کار هر کسی نیست. خیلی وقتا یه اطلاعات غلط یا یه ابهام کوچیک می تونه حسابی آرامش رو از آدم بگیره یا مسیر زندگیش رو عوض کنه.

پس اگه شما هم تو ذهنتون سوالی دارید، پرونده ای داشتید یا نگران آینده شغلی و مهاجرتی خودتون هستید، بهترین کار اینه که حتماً با یک وکیل متخصص تو این زمینه مشورت کنید. یه وکیل خوب می تونه با بررسی دقیق پرونده شما، بهتون بگه که وضعیتتون چطوره، آیا سوء پیشینه موثر دارید یا نه، و اگه دارید، راهکارهای قانونی برای اعاده حیثیت یا پاک کردن سابقه رو بهتون نشون بده. آگاهی، کلید آرامش و تصمیم گیری درست تو این جور مسائل پیچیده ست. هیچ وقت برای کسب اطلاعات دقیق و درست دیر نیست.