بهروز وثوقی از زاویه ای تازه؛ وقتی که صدا سلطنت می کند

آفتاب نیوز :

بهروز وثوقی پیش از آن که بازیگر شود دوبلور بود و در فیلم های ایرانی و خارجی نقش های کوتاهی می گفت.اما ورود او به بازیگری با بازی در چند نمای کوتاه از «طوفان در شهر ما» (سامویل خاچیکیان، 1337) و سه سال بعد از آن، بازی در نقش اول «صد کیلو داماد» (عباس شباویز، 1340) و صحبت به جای خودش در فیلم، باعث نشد که از دوبله کناره بگیرد بلکه به نقش گویی در سینمای ایران ادامه داد و حتی در فیلم های متفاوت و شاخصش در دهه پنجاه مثل «سازش» (محمد متوسلانی، 1352) با دو لحن متفاوت کمدی و جدی و در فیلم های شورشی خود همچون «تنگسیر» (امیر نادری، 1352) و «گوزنها» (مسعود کیمیایی، 1353) به قدری صدای خودش در فیلم جا افتاد که تصور یک دوبلور به جای او را کاملا منتفی کرد.

در این مطلب به بررسی برخی نقش گویی های بهروز وثوقی، قیصر سینمای ایران به جای دیگران و به جای خودش پرداخته ایم:

تنگسیر (1352):

کارگردان: امیر نادری

صدای بهروز وثوقی به جای خودش.

بازیگران: بهروز وثوقی، نوری کسرایی، عنایت بخشی، جعفر والی و…

داستان فیلم:

فیلم «تنگسیر» به کارگردانی «امیر نادری» بر اساس رمانی به همین نام نوشته «صادق چوبک» ساخته شد.

موقعیت نمایشی فیلم تنگسیر، یک انتقام جنون وار است. طغیان جنون وار یک انسان علیه قدرت های حاکم.

تنگسیر میان این مولفه ها داستان خوش ساخت خود را روایت می کند ،با دوربینی بر دوش قهرمان اصلی، کلمه ی قهرمان برازنده ی این شخصیت است، او از هر نظر یک قهرمان واقعی است، تصمیمی که او می گیرد تقریباً هیچ کس حتی جرات فکر کردن به آن را ندارد، از نظر دیگران او دیوانه شده است ولی او طبق قوانین و اعتقادات شخصی خود زندگی می کند.

بعد از طغیان ممد تنگسیری، شهر دیگر همان شهر نیست و دستگاه حاکم هم دیگر همان نیست و خود ممد تنگسیری هم همان شخصیت ابتدای فیلم نیست، انگار که همه چیز تغییر می کند و متحول می شود.حال اگر این تغییر را بگیریم ما با یک فیلم کاملاً ساده و سطحی روبرو هستیم. ولی در اینجا این چنین نیست. تغییراتی که مخاطب شاهد آن است به فیلم درون مایه اجتماعی و عمق می بخشد، شخصیت ها جان می گیرند و در واقعیت نفس می کشند.

مولفه ی اصلی ای که تنگسیر را فیلم برجسته ای می کند همین تغییر است، تغییری شبیه به یک کودتا علیه نظام حاکم، تغییری بر علیه یک قدرت مستبد.

ممد تنگسیری (بهروز وثوقی) عامل و فاعل این تغییر است، مردم بوشهر (شهری ها) مفعول و جامعه ی هدف این تغییر آن.

گوزن ها (1353):

کارگردان: مسعود کیمیایی

صدای بهروز وثوقی به جای خودش.

بازیگران: بهروز وثوقی، فرامرز قریبیان، پرویز فنی زاده، عنایت الله بخشی، پروین سلیمانی، محبوبه بیات، سعید پیردوست، جهانگیر فروهر، نعمت الله گرجی.

داستان فیلم:

بازهم روایتی دیگر از مردانگی از دست رفته! مسعود کیمیایی اینبار هم درست مثل ساخته های پیشین خود از جمله قیصر و داش آکل به سراغ موضوع مورد علاقه اش رفته، اینبار از نقطه نظر مردی هرویینی ولی با معرفت که حاضر است جانش را هم بدهد اما دوست و رفقایش را تنها نگذارد.

گوزن ها روایتی تیره و تار از اوضاع اقتصادی واجتماعی ایرانِ اواخر دوره ی پهلوی را به دست میدهد که به ندرت میتوان کورسوی امیدی را در آن یافت. تمام پرسوناژ های فیلم یاخود در فقر و بدبختی دست و پا میزنند یا مسبب این اوضاع اند یا به هر صورت نقشی درآن دارند.

فیلم با ورود قدرت (بابازی فرامرز قریبیان) که زخمی و بی خان و مان است و به دنبال بهترین دوست دوران دبیرستانش میگردد آغاز میگردد. او سید رسول (بهروز وثوقی) را که در تیاتری کوچک کارهای جانبی میکند می یابد. اما دوست گرمابه و گلستانِ قدیمی اش دیگر مانند گذشته نیست.هرویین میکشد و به قدری تحلیل رفته که قدرت با دیدنش خود را می بازد.

از او درخواست کمک و جایی برای ماندن میکند و سید برخلاف اینکه رمق از وجودش رخت بسته اما هنوز مردانگی و  معرفت گذشته را دارد و به دوستش یاری میرساند و او را به خانه ی خود در جنوب شهر که همراه با خانه ی چند خانواده ی دیگر در یک حیاط واقع شده می برد.

جنوب شهر (1337)

کارگردان: فرخ غفاری

صدای بهروز وثوقی به جای رضا انجم روز

بازیگران: فخری خوروش، ابراهیم باقری، عبدالعلی همایون، فرهنگ امیری، لیلی سروش، فرهاد عماد.

داستان فیلم:

زن جوانی پس از مرگ همسرش برای گذران زندگی گارسون یک کافهٔ پایین شهر می شود. او در آنجا مورد توجه دو جاهل قرار می گیرد که از دیرباز با یکدیگر رقابت دارند. وجود زن رقابت آن دو را به مبارزه ای سخت می کشد و سرانجام آن که انسان تر و آرام تر است با زن ازدواج می کند و زندگی تازه ای به او می بخشد.

نکته جالب توجه و ویژه فیلم صدای بهروز وثوقی در مقام دوبلور  در این فیلم است که رنگ و بوی متفاوتی به بهترین دارم ایرانی قبل از انقلاب داده است و تعریفی از یک تجربه متفاوت برای بهروز وثوقی در عرصه هنر دوبله به شمار می رود.

همه سر حریف (1344)

کارگردان: محمدرضا فاضلی

صدای بهروز وثوقی به جای اکبر خواجوی

بازیگران: سهیلا، محمدرضا فاضلی، حمیده خیرآبادی، هوشنگ بهشتی، اکبر خواجوی و….

داستان فیلم:

یک گروه تبهکار قصد دارند دختری را به قتل برسانند، اما جوانی دختر را نجات می دهد. دختر فرزند مرد متمولی است و پدر پس از مرگ همسرش با زن بیوه ای ازدواج کرده است. نامادری دختر، که زن جوانی است نقشهٔ قتل دختر را کشیده است تا خود وارث ثروت همسرش باشد. با حضور جوان در زندگی دختر اجرای نقشهٔ نامادری ناممکن می شود، تا این که پدر خانواده طی حادثه ای کشته می شود و زن با صحنه سازی وانمود می کند که مرد جوان مرتکب قتل شده است.

پلیس، با توجه به شواهد، جوان و دوستش را تحت تعقیب قرار می دهد. دختر تصمیم می گیرد به مرد جوان کمک کند. سرانجام معلوم می شود قاتل برادر مقتول است که همه تصور می کرده اند او فوت کرده است. با کشف ماجرا بی گناهی جوان ثابت می شود و او با دختر زندگی مشترکی را آغاز می کند.

 بهروز وثوقی در این فیلم روی نقش اکبر خواجوی صحبت کرده است و بار دیگر توانایی بی بدیل خود را در عرصه دوبله به رخ مخاطبان سینما کشیده است.

سازش (1353)

کارگردان:  محمد متوسلانی

صدای بهروز وثوقی به جای خودش.

بازیگران: بهروز وثوقی، نوش آفرین، مهین شهابی، مجید مظفری، داریوش اسدزاده، نوری کسرایی.

داستان فیلم:

جواد جوان آس و پاسی است که به دختری بنام بتول علاقمند است و مادرش بیمار است جواد برای هزینه بیماری مادر بتول قصد دزدی از خانه زنی بنام زیبا را دارد. در آنجا متوجه رابطه این و آقایی بنام خلایق می شود که رییس انجمن محل است، جواد تصمیم می گیرد به جای دزدی از خلایق اخاذی کند. روز بعد جواد به خانه خلایق می رود و در خواستش را مطرح می کند. خلایق که از همسرش حساب زیادی می برد مجبور به دادن باج می شود. عاقبت جواد رییس انجمن می شود و نامزد خود بتول را از یاد می برد.

بهروز وثوقی در فیلم متفاوت و شاخصش خود در دهه پنجاه مثل «سازش» با دو لحن متفاوت کمدی و جدی در نقش خودش حرف زده که نمایشی است از خلاقیت و استعداد بی نهایت قیصر سینمای ایران که همیشه در خاطره ها خواهند ماند.