سقط جنین چطور باعث مرگ مادر می شود؟

آفتاب نیوز :

سالانه بین ۳۵۰ تا ۵۳۰ هزار مورد سقط جنین در ایران انجام می شود که معادل روزانه آن ۱۰۰۰ مورد است که آمار بسیار بالایی است. از این تعداد تنها ۱۰ تا ۱۲ هزار مورد با مجوزِ پزشکی قانونی انجام می شوند و بقیه سقط ها غیرقانونی و اصطلاحا زیرزمینی انجام می شوند. سال گذشته حدود یک سوم تولد های کشور (حدود ۵۰۰ مورد) به دلیل سقط از دست رفت.

بعضی از زنان برای سقط جنین و رها شدن از بارداری ناخواسته سراغ روش زیرزمینی هم نمی روند و با خوردن قرص این کار را انجام می دهند. موضوعی که گاه منجر به سقط نمی شود و بارداری ادامه می یابد و می تواند باعث شود که نوزاد با ناهنجاری های مختلف متولد شود. بهار امسال بود که مجلس اعلام کرد ۸۵ درصد از سقط های جنین در داخل خانه و با استفاده از دارو های غیرمجاز اتفاق می افتد.

اما سقط جنین پروسه ساده و بی خطری نیست و عوارض جسمی و روانی متعددی دارد؛ از نازایی مادر گرفته تا شوک عفونتی از کار افتادن ارگان های حیاتی بدن و حتی مرگ مادر. همین چند روز پیش بود که پرونده مرگ یک زن ۳۹ ساله که برای سقط جنین به مطب متخصص زنان و زایمان مراجعه کرده بود دوباره باز شد.

عوارض سقط در این ماه ها بیشتر است

پزشکان معتقدند حتی سقط ناخواسته و غیرعمدی می تواند با عوارض کوتاه مدتی برای زن باردار همراه باشد چه برسد به سقط هایی که با چاقوی جراحی یا با دارو انجام می شوند.

سقط جنین چطور باعث مرگ مادر می شود؟ | این سقط ها بسیار خطرناک و جبران ناپذیر استدکتر اعظم سادات موسوی جراح و متخصص زنان و زایمان و فوق تخصص انکولوژی زنان به همشهری آنلاین می گوید: سقط جنین یک پروسه خطرزا است و صددرصد ایمن نیست و حتی اگر در شرایط بسیار مطلوب هم انجام شود باز می تواند خطرات و عوارض جدی برای سلامت و حیات مادر داشته باشد. برای همین در همه جای دنیا و طبق پروتکل های سازمان جهانی بهداشت بهترین راه پیشگیری از آن این است که از حاملگی های ناخواسته به بهترین وجه جلوگیری شود که منجر به سقط جنین حتی در شرایط مطلوب نشود. چراکه سقط هم ممکن است باعث افزایش میزان مرگ و میر مادران به طور بالقوه شود و هم می تواند عوارض متعددی برای سلامت مادر داشته باشد.

این متخصص زنان و زایمان می گوید: هرچقدر سن بارداری بالاتر باشد عوارض ناشی از سقط جنین جدی تر و مهم تر می شود. البته عوارض سقط در ماه های آخر بارداری بسیار بیشتر و جدی تر است. سقط های دیررس یعنی بعد از هفته هشتم یا سه ماهه دوم بارداری بسیار خطرناک و گاهی جبران ناپذیر است؛ عوارضی شامل صدمه دیدن دستگاه تناسلی زن خون ریزی زیاد پاره شدن رحم عفونت لوله های رحمی عفونت دستگاه تناسلی و عفونت لگن که گاهی منجر به انسداد لوله ها و چسبندگی های لگنی می شود و می تواند منجر به ناباروری همیشگی زن شود. البته سقط حتی در ماه های اول بارداری هم سِیف و ایمن نیست.

خون ریزی مرگبار

عوارض ناشی از سقط جنین به دو دسته تقسیم می شوند؛ عوارض حاد و زودرس و عوارض دیررس. این را دکتر موسوی می گوید و ادامه می دهد: از مهم ترین عوارض حاد و زودرس خون ریزی است. این خون ریزی می تواند به دلیل تروما و پارگی در کانال زایمانی به علت استفاده از وسایل جراحی در سقط جنین رخ دهد می تواند به دلیل عوارض دارو های سقط اتفاق بیفتد.

این جراح زنان می گوید: اگر خون ریزی زیاد باشد منجر به اختلالات انعقادی می شود که خود این پروسه می تواند به افزایش خون ریزی در مادر کمک کند؛ و خون ریزی زیاد اگر کنترل نشود طبیعتا می تواند منجر به مرگ مادر شود.

به گفته این متخصص زنان و زایمان آمبولی و اختلالات ناشی از آن که در سیستم قلبی و عروقی فرد اتفاق می افتد هم یکی دیگر از عوارض زودرس در سقط جنین است. البته صددرصد سقط ها با عوارض شدید همراه نیستند.

او ادامه می دهد: عفونت ها یکی دیگر از عوارض سقط عمدی است که اگر سقط در شرایط ناایمن و نامطلوب اتفاق بیفتد رخ می دهد. اگر دستگاه تناسلی دچار عفونت شود به دلیل این که عفونت ها ترکیبی از میکروب های هوازی و غیر هوازی هستند می تواند عفونت های بسیار شدید و خطرناکی ایجا کند و باعث شوک ناشی از عفونت و اختلالاتِ بعدی شود. شوک عفونتی یکی از عوامل بسیار بسیار مهم مرگ و میر در کشور است. هر شوک عفونتی که اتفاق می افتد می تواند منجر به نارسایی ارگان های مختلف شود سیستم قلبی و عروقی را دچار مشکل کند اختلالات انعقادی بدهد و منجر به مرگ مادر شود.

مرگ مادران براثر شوک عفونتی

دکتر موسوی در توضیح شوک عفونتی می گوید: آندوتوکسین ها یا سمومی که میکروب ها ایجاد می کنند وقتی وارد سیستم جریان خون مادر می شود و بدن نمی تواند در مقابل آن مقاومت کند فاکتور هایی در سیستم گردش عروقی رخ می دهد که باعث انعقاد داخل عروقی می شود و درنتیجه فاکتور های انعقادی را مصرف می کند و شخص دچار خون ریزی های وسیع در ارگان های مختلف مثل ریه و کلیه ها می شود و درنهایت ارگان های حیاتی بدن از کار می افتند و شخص دچار حالت شوک می شود.

این متخصص زنان و زایمان می گوید: اوایل انقلاب چون دسترسی به وسایل جلوگیری از بارداری زیاد وجود نداشت و شرایط مناسب سقط هم نبود موارد زیادی از شوک عفونتیِ ناشی از سقط جنین رخ می داد؛ ما آن موقع رزیدنت بودیم و با مادران زیادی مواجه می شدیم که در شرایط شوک عفونتی مراجعه می کردند و به علت بدحالی در آی سی یو بستری می شدند و جراحی های فوری برای خارج کردن رحم و ارگان های لگنی آن ها انجام می شد تا کانون عفونت برداشته شود اما تعدادی از آن ها فوت می کردند. بعد ها به دلیل مرسوم شدن روش های جلوگیری از بارداری های ناخواسته روز به روز بیشتر شاهد کاهش میزان سقط های ناشی از شوک عفونتی بوده ایم.

سوراخ شدن روده؛ مشکل رایج در سقط جنین

تروما و صدمه دیدن سایر ارگان های بدن یکی دیگر از عوارض سقط جنین است که دکتر موسوی درباره آن توضیح می دهد و می گوید: یکی از این ارگان ها که در موارد متعددی دچار آسیب ناشی از سقط می شود روده ها هستند. به دلیل استفاده از وسایل سقط ممکن است رحم زن سوراخ شود و روده هم که پشت رحم قرار دارد دچار سوراخ شدگی بشود و چون زود تشخیص داده نمی شود بیمار با عفونت داخل شکمی که عارضه بسیار سنگینی است مراجعه کند.

از افسردگی تا ناباروری دائمی

به گفته این متخصص زنان و زایمان سقط جنین یک سری عوارض دیررس هم دارد که مهم ترین آن ها اختلالات روحی و روانی به خصوص افسردگی ها و همچنین احتمال صدمه دیدن سیستم باروری زن و نازایی دائمی باشد.

مراقب بارداری ناخواسته باشید

متخصصان تاکید می کنند که زوجین اگر تبعات و عوارض روانی و جسمی ناشی از سقط جنین را بدانند هرگز دست به این کار نمی زنند یا لااقل مراقب خواهند بود تا گرفتار بارداری ناخواسته نشوند. مساله این است که بسیاری از زنان و مردان درباره عواقب سقط آگاهی کافی ندارند و تصورشان این است که تنها یک موجود را دور می اندازند و تمام می شود.

دکتر موسوی در این رابطه به موضوع مهمی اشاره می کند و می گوید: مهم این است که بارداری ها با برنامه انجام شود و شخص به حاملگی تمایل داشته باشد. اگر این اتفاق رخ دهد بارداری و فرزندآوری قطعا می تواند یکی از بهترین و خوشایندترین پدیده های زندگی باشد. اگر هم با حاملگی ناخواسته مواجه شدید باید خیلی خوب بسنجید که مزایا و معایب سقط بیشتر است یا فرزندآوری؟

این متخصص زنان و زایمان می گوید: بهتر است برای سقط خیلی احساسی برنامه ریزی نکنیم. در خیلی از موارد همه شرایط برای بارداری مناسب و مطلوب نیست اما باید ببینیم بارداری ناخواسته بدتر است یا سقط جنین که عوارض جسمی و روحیِ متعددی برای زن دارد؟ عوارضی که می تواند به قیمت جان او تمام شود.