بی بی سی در لبنان چه می کند؟

به گزارش اوبیکو فرهیختگان نوشت: رسانه یا ابزار پروپاگاندا؟ معمولاً در شرایط جنگ یا شبه جنگ باد به پرچم پروپاگاندیست ها می وزد و آنها راحت تر می توانند عملکردشان را توجیه کنند اصلاً فرق این دو چیست؟

توضیح تک خطی اش شاید این باشد که رسانه باید بتواند در نظام محاسباتی و ادراکی مخاطب تغییرات تدریجی و ماندگار ایجاد کند؛ اما پروپاگاندا هدفش تثبیت و تقویت موضع مخاطب در همان نقطه ای است که قرار دارد. اثر رسانه عمیق است و تأثیر پروپاگاندا سطحی؛ رسانه نیاز به کار استدلالی و درازمدت دارد؛ اما کار پروپاگاندا با تولیدات پرحجم و تهییجی راه می افتد. مخاطب رسانه عموماً نخبگانی تر است و مشتری پروپاگاندا عمومی تر و توده ای تر. رسانه در درازمدت برای صاحبانش تولید فرصت و قدرت می کند؛ اما پروپاگاندا ابزار مصرف قدرت است.

قاعده بر این است که در شرایط بحران و شبه جنگ مجموعه هایی که در طول زمان کار رسانه ای کرده اند با شیب ملایمی به نفع ذی نفعان اقتصادی و سیاسی خود پروپاگاندا می کنند یعنی بحران و شبه بحران از جمله نقاط عطفی است که رسانه دست در جیب خود می کند و از اعتبار خود برای عبور ذی نفعان از بحران هزینه می کند. البته در این شیب ملایم چرخاندن فرمان خود آداب و اصولی دارد.  حال این وسط تکلیف مجموعه هایی که در شرایط قبل از بحران پروپاگاندا محور بوده اند تقریباً مشخص است. هیچ عدد صحیحی از صفر بزرگ تر نیست. وقتی اعتباری در جیب نداریم هزینه کردن بی معنا می شود. موضوع این یادداشت کوتاه آسیب شناسی رسانه های داخلی به خصوص رسانه ملی نیست؛ اخیرا یکی از مدیران این دستگاه معظم گفته است مخاطب ما بیش از 70 درصد است. ما این گزاره را هم به حساب همان پروپاگاندا در شبه جنگ می گذاریم و فقط امیدواریم دوستان مثل ماجرای جناب نصرالدین این قدر محکم این گزاره را نگویند که خودشان هم باورشان بشود و در صف آش خیالی بایستند. عدد مخاطب امروز هرچه باشد ریشه اش در نسبت رعایت رسانه بودن و ابزار پروپاگاندابودن است و خب وضعیت تقریباً روشن است.

همان طور که اشاره شد بحث ما امروز رسانه ملی نیست. بنگاه خبرپراکنی بی بی سی طبعاً در اتفاق های اخیر نمی تواند خارج از دستورالعمل های وزارت خارجه انگلستان عمل کند. آنها در وقایع یک سال اخیر و خصوصاً در شیب تند تحولات از زمان آغاز جنایت های اسرائیل در لبنان چه کرده اند؟

در وقایع اخیر خط خبری بی بی سی انگلیسی با بی بی سی فارسی متفاوت است. جهت رسانه وزارت خارجه انگلستان برای مخاطب غیرفارسی زبان دقیقاً با رسانه های اسرائیلی هم راستاست؛ کوچک کردن خسارت های اسرائیل بزرگ نمایی از اقدامات نظامی صهیونیست ها سانسور حداکثری کشتار غیرنظامیان توسط اسرائیل ورود نکردن به ابهاماتی که ممکن است به ضرر اسرائیل باشد پررنگ کردن خط شایعه علیه ایران و… به یک معنا ایده بخش غیرفارسی بی بی سی به شکل کامل پروپاگانداشدن و تبدیل شدن به یک رسانه جنگی علیه مقاومت است. در بخش فارسی اما وضع تا حدودی متفاوت است. کوهنورد و ناجی دو خبرنگار پرسابقه بی بی سی حاضر در میدانند راویانی که تلاش می کنند وانمود کنند بخشی از دستگاه پروپاگاندای رژیم صهیونیستی نیستند. بی بی سی در این قسمت تلاش می کند وجوه رسانه ای خود را تا حدی حفظ کند؛ اما پشت صحنه این تصمیم چیست؟

برای این برساخت احتمالاً سه دلیل متصور است:
اول: بی بی سی فارسی در وقایع 1401 با برآوردی غلط از فرجام کار تبدیل به چیزی شبیه ایران اینترنشنال شده بود و همان قدر تند و رادیکال عمل می کرد. درواقع آنها هم دچار مارپیچ صف آش شدند این اتفاق سبب شد در آن مقطع بی بی سی مهم ترین مزیت خود یعنی نمایش رسانه بودن را از دست بدهد و تبدیل به یک شبه پروپاگاندیست شود. در دو سال اخیر و با فروکش کردن آن التهابات آنها سعی کردند به نقش قبلی برگردند و حالا برای تثبیت این نقش چه فرصتی بهتر از بحران اخیر که گوش ها نسبت به اخبار سیاسی تیزتر است.
دوم: به وضوح یک تقسیم کار جدی میان بلوک بی بی سی و رسانه ای ترها با بلوک ایران اینترنشنال و بقیه رسانه های رادیکال صورت گرفته است؛ هم از جنبه شکلی و هم از لحاظ مستقیم گویی و رادیکالیسم. اینترنشنال بخش توده ای تر جامعه را هدف گرفته است و بی بی سی فارسی بخش نخبگانی تر را. طبیعتاً برای ارتباط با بخش نخبگانی باید با لحن و ادبیات و نظام استدلالی متفاوتی تولید پیام کرد.
سوم: بی بی سی فارسی با یک طراحی روشن مدتی است لایه ایدئولوژیک و هسته سخت نظام را هم مخاطب خود قرار داده است. انتخاب موضوع های خاص گرایانه با موضوعاتی مثل تاریخ جنگ آینده قدرت در ایران و… نشانه های روشنی از این هدف گذاری است. طبعاً لازمه پیشبرد چنین ایده ای ایجاد سمپاتی خبری نسبی با این طیف است. بخش های گرایه! شده از گزارش های این دو خبرنگار در شبکه های اجتماعی عموماً مذهبی را باید نشانه ای از کارکرد این سیاست دانست. بی بی سی خوب می داند با ایجاد این هم سخنی می تواند در بزنگاه های سیاسی هر چقدر که ممکن شد نظام ادراکی این طیف را تحت تأثیر قرار دهد در واقع کوهنورد و ناجی در تل آویو هستند؛ اما برای آینده تهران میکروفن در دست گرفته اند.

پایان خبر اوبیکو